Met Self-esteem and the end of the world heeft de Ierse stripmaker Luke Healy (The con artists) een beklijvende graphic novel afgeleverd, die belangrijke thema’s aansnijdt zoals de neoliberale arbeidsmarkt en klimaatverandering. Healy doet dat op een geheel eigen, zowel aansprekende als confronterende én lachwekkende manier.
We maken kennis met Luke, de hoofdpersoon van het verhaal, op het moment dat hij er als stripmaker de brui aan geeft. Jarenlang heeft hij al zijn energie in zijn loopbaan heeft gestoken, en er zijn gevoel van zelfwaarde aan ontleend. Maar door de Covid-pandemie en de veranderende omstandigheden op de stripmarkt is de klad gekomen in zijn carrière, en nu heeft hij al twee jaar geen strip gemaakt. En er komen ook geen nieuwe verhalen meer. Het enige wat hem rest zijn schnabbels waarbij anderen eerder werk van hem exploiteren en verminken.
Luke raakt op drift, net op het moment dat zijn, meer succesvolle, leeftijdgenoten zich settelen. Hij is een loner, die enkel met interesse wordt gadegeslagen door een paar muizen bij hem thuis en die alleen zijn bejaarde moeder als klankbord heeft. Hij lijdt en de eveneens op drift geraakt natuur lijdt met hem mee: rivieren treden buiten hun oevers, hondjes lijken te verdrinken, aanhoudend noodweer zorgt ervoor dat hij niet aan een rotklus (het schrijven van een toneelstuk voor een commercieel bedrijf in een naargeestig hotel) kan ontsnappen.
Tegelijkertijd zijn de situaties waarin Luke belandt vaak lachwekkend, kan hij irritant en pathetisch zijn en treedt hij onrechtvaardige situaties tegemoet met list en bedrog. Het hoogtepunt vormt wat mij betreft de scene waarin hij zijn leidinggevende bij een callcenter om de tuin leidt door zijn smart-kussen – dat moet bijhouden hoeveel hij tijd hij op zijn krent achter zijn bureau doorbrengt – te manipuleren. 
Maar ondanks zijn vindingrijkheid moet hij het ook nu als individu afleggen tegen het systeem, waarvan simpelweg niet te winnen valt.
Opvallend is het kleurgebruik: er is gekozen voor lichtgrijs, zalm en turquoise. Saaie, fletse kleuren – als uit een wachtkamer waaruit je zo snel mogelijk wilt vertrekken – waarvan niet duidelijk is waarom er hier voor is gekozen. Misschien omdat hoofdpersoon Luke het gevoel heeft in de wachtkamer van het leven te zitten? Daarbij verspringen de kleuren van vak tot vak, wat zorgt voor een geheel eigen dynamiek en het effect heeft dat je als lezer steeds op het verkeerde been wordt gezet.
Luke Healy kan goed observeren en goed schrijven. In Self-esteem and the end of the world is hij erin geslaagd een verhaal te vertellen dat bol staat van tegenstrijdigheden, die tegelijkertijd volkomen natuurlijk samengaan. Zo kabbelt het verhaal meer dan driehonderd pagina’s kalmpjes voort en gebeurt er toch heel veel tegelijk en vallen je als lezer bij het herlezen steeds nieuwe grappige of juist schrijnende details op. 
De wederwaardigheden van hoofdpersoon Luke zijn even hilarisch als tragisch en veel scenes zijn zowel stevig aangezet als herkenbaar. En hoewel Luke het slachtofferschap op het lijf lijkt geschreven, komt hij gaandeweg het verhaal toch in een ander licht te staan, iets wat hij zelf uiteindelijk ook lijkt in te zien. Want hoewel zijn creatieve ader al zestien jaar geleden opgedroogd is en hij aan alle kanten geschoffeerd en uitgebuit wordt, beseft hij dat hij op hoofdpunten eigenlijk een mazzelaar is. Ook de echte Luke Healy mag, met een publicatie bij het gerenommeerde uitgeefhuis Faber & Faber en juichende kritieken, niet klagen. Zijn carrière zit vooralsnog absoluut niet in het slop.
Luke Healy – Self-esteem and the end of the world. Faber & Faber. 336 pagina’s hardcover. € 28,99
