Strips

Onmogelijke mensen: Julia Wertz trekt zich niets aan van de lezer

In een recent interview met The Comics Journal vertelde de Amerikaanse stripmaakster Julia Wertz een veelzeggende anekdote. Ze liet haar huidige echtgenoot een proefversie van haar nieuwe boek Onmogelijke mensen lezen, waarin ze onder andere het prille geluk en de neergang van een eerdere relatie beschrijft. “Heb je er niet over nagedacht hoe dat voor mij is om te lezen”, kreeg ze als commentaar. Waarop Wertz tot haar eigen stomme verbazing constateerde dat ze daar geen moment over had nagedacht. Want rekening houden met hoe iets overkomt op het publiek, dat doet ze nooit wanneer ze haar autobiografische strips maakt.

En dat is precies wat Onmogelijke mensen een interessant album maakt. Wertz beschrijft onbevangen over haar dagelijkse beslommeringen en is daarbij soms pijnlijk eerlijk over haar eigen slechte hygiëne, sociale onhandigheid en drankverslaving. Maar belangrijker: Wertz doet dat met de nodige zelfspot en juist dat ontbreekt nogal eens in het autobiografische genavelstaar van veel stripmakers van haar generatie.

Onmogelijke mensen is het eerste boek van Wertz dat in Nederlandse vertaling verschijnt, maar in de Verenigde Staten is ze al jaren een relatief succesvolle naam. Ze timmert al twintig jaar aan de weg, heeft al meerdere albums op haar naam staan en publiceert onder andere in The New Yorker. Ze begon haar loopbaan met korte stripjes over grappige gebeurtenissen of gesprekken die ze publiceerde onder de naam The Fart Party. Maar naargelang haar ster als grappige vrouw rees, zonk ze zelf steeds verder weg in depressie en alcoholisme. Over hoe ze daar mee omging (en er weer bovenop kwam) gaat Onmogelijke mensen.

De manier van werken die Wertz zich heeft eigen gemaakt met The Fart Party, hanteert ze ook nog in dit ruim driehonderd pagina’s dikke album. Na elke zes of twaalf plaatjes volgt er iets van een punchline alvorens het verhaal verder gaat. Soms een wel heel kleine punchline, soms een iets grappigere. Maar die aanpak zorgt ervoor dat de beschreven gebeurtenissen in Onmogelijke mensen altijd iets luchtigs houden en dat komt de leesbaarheid ten goede. Die leesbaarheid wordt ook vergroot door Wertz naïeve tekenstijl, waardoor de pagina’s met vaak veel dialoog toch niet helemaal dichtlopen en toegankelijk ogen.

Nadeel van Wertz’ aanpak is dan weer dat je nergens echt geraakt wordt door wat ze meemaakt. Zelfs als ze schrijft over de drugsverslaving van haar broer of haar worsteling om van de fles af te blijven, blijft Onmogelijke mensen langs de oppervlakte scheren. Maar Wertz ambieert het dan ook niet om zwaar op de hand te zijn. Haar boeken wil ze ook per se niet te veel over anderen laten gaan en wat die allemaal mispeuteren, haar eigen onbeholpenheid staat altijd centraal. Haar nieuwste album gaat ook niet zozeer over alcoholisme of een mislukte relatie. Onmogelijke mensen gaat over jong zijn en leren omgaan met je slechte gewoonten en het omzeilen van problemen.

De titel is ontleend aan een dialoog die ze heeft met een vriendin die het heeft over mensen die in hun eentje blijven aanmodderen met hun problemen en niet veranderen. “De wereld zit vol onmogelijke mensen, je moet er niet zelf ook een zijn.” En meteen is dit dan weer aanleiding voor Wertz om er een stripje over te maken, want is dat niet een goede titel voor een boek? Het resultaat is weliswaar geen klap tussen je ogen, maar een onderhoudend album waarin de levensles om je problemen onder ogen te komen subtiel wordt gebracht.

Julia Wertz – Onmogelijke mensen. Scratch Books. 320 pagina’s. € 29,95.