“Time is on your side,” zei ik altijd tegen mezelf. Het komt wel goed jongen, als je maar genoeg geduld hebt. Het enige wat je moet vrezen is een dom ongeluk, een slepende ziekte, of het verzinken in de waanzin. Het lot spaarde me. Het kwam goed. Ergens in 2010 bedacht ik een verhaal over een hovenier die door de oorlog gescheiden wordt van zijn geliefde – veertien jaar later tekende ik hun weerzien. Wie mijn blog hier de voorbije jaren heeft gevolgd, kent het hobbelige parcours: het vluchten in de research, het eindeloze herschrijven, de pauzeknop indrukken voor andere projecten, de zoektocht naar de juiste vorm en toon, de twijfels, de hoop. Die hoop leek stilaan te vervliegen. Het schoot niet op.
De grote doorbraak kwam er in 2023. Ik had een geslaagd project achter de rug op een groot kunstenfestival, een jongensdroom die uitkwam. Ik hoefde me niet meer te bewijzen als beeldend kunstenaar. De rust daalde neer in mijn hoofd, ik haalde mijn verhaal weer van onder het stof. Het was nu of nooit. Ik schoof alles opzij, zette mijn sociaal leven on hold, keek geen tv meer, raakte geen boek meer aan, schreef ook niet meer verder aan dit blog (mijn laatste bijdrage dateert van november 2023). 2024 werd een jaar van monomaan monnikenwerk. In mei had ik een derde klaar en wist ik dat het goed zou komen. Ik contacteerde een uitgever. Die bevestigde mijn vermoedens: ik had iets prachtigs in handen. Ik blufte dat ik alles klaar zou hebben in november. Ik had nog 300 pagina’s te gaan, er was geen weg meer terug. Het enthousiasme van mijn uitgever gaf me vleugels. Ik haalde de eindstreep. Het boek verschijnt in maart.
Is dit jarenlange werk een garantie voor succes? Nee. Veertien jaar of veertien dagen, het maakt weinig uit voor de lezer. Kwaliteit is niet recht evenredig met de hoeveelheid bloed, zweet en tranen die vloeiden. De lezer ziet slechts wat er staat. Honderden keren herlas ik de scènes met de kritische blik van die lezer: heb ik wel zin om verder te lezen, kunnen de personages me nog boeien, is het niet te sentimenteel, of net te afstandelijk, krijg ik de paplepel in de mond, gaat het te snel of te traag, is het niet te voorspelbaar en cliché, zijn de tekeningen niet te vermoeiend? … Niet het jarenlange werken maakte het verschil. Het is het jarenlange nadenken. Het laten rijpen in je hoofd.
Dus ja, time was on my side. Niet de gewerkte tijd, maar de denkende tijd stond aan mijn zijde. Mijn andere projecten, die de voorbije jaren schijnbaar in de weg stonden, maakten integraal deel uit van dat denkproces. De krantencartoons leerden me beter tekenen en puntiger formuleren. Mijn doctoraat in de kunsten deed me inzien hoe de verbeelding van de lezer werkt, en hoe tekst en beeld vruchtbaar kunnen samenwerken. Met het lesgeven aan de kunstschool hield ik de vinger aan de pols van een jongere generatie. Mijn studenten waren de eerste proeflezers, hun feedback was bijzonder vruchtbaar. (Te veel tekst! Ik snoeide het verhaal terug van 500 bladzijden tot 450.) Mijn zitje in de commissie strips van Literatuur Vlaanderen, die beurzen toekent aan stripauteurs, deed me niet alleen kritisch nadenken over het werk van anderen maar ook over mijn eigen praktijk. De boeiende discussies en de manier waarop het medium er au sérieux werd genomen gaven me energie en maakten me duidelijk dat ik voor mezelf de lat hoog moest leggen. Mijn projecten in de hedendaagse kunstwereld boden me dan weer de vrijheid te experimenteren met andere media en andere vormen van verhalen, het gaf me nieuwe zuurstof.
Ook deze blog hielp me vooruit. Met het in real time beschrijven van het maakproces stelde ik me kwetsbaar op. Schrijven doe je best achter gesloten deuren, zei Stephen King. Toen ik in 2019 begon met deze columns wist ik nog niet hoe dit zou aflopen, het had net zo goed op een pijnlijke mislukking kunnen uitdraaien, een neergang van nabij gevolgd door de lezers. Dat sombere vooruitzicht wilde ik absoluut vermijden. Het motiveerde me des te meer. Ik wilde dit verhaal-over-het-maken-van-een-beeldverhaal mooi afronden, en daarom moest ik natuurlijk het beeldverhaal zelf tot een goed einde brengen.
Ik ben 9e Kunst dankbaar. Op een heel bijzondere wijze heeft dit platform een stukje bijgedragen aan het ontstaan van een meesterwerk.
Einde 😉
Lees ook de andere bijdragen in het dossier ‘Joris maakt een strip’ waarin Joris Vermassen laat zien hoe zijn boek Soldaat-hovenier tot stand komt.
