Er heerst al weken een gezonde spanning op de redactie, nu we officieel met de billen bloot moeten. De stripvoorspellingen die we 4 januari 2023 met jullie deelden, in het kader van de 9e Bol, zijn inmiddels toe aan een grondige inspectie. Zaten we ernaast? Of hadden we alles weer goed in het snotje, zoals in 2022? Hoogmoed komt voor de val, dus we hadden ons gelukkig genoeg ingedekt – we hoopten er omzichtig het beste van. Hieronder volgen de voorspellingen, met meteen daaronder de uitkomsten. Alles helder? Gaan we.
1. Het hele woke-gebeuren dendert de Nederlandstalige stripwereld in, omdat die nogal achterloopt en zich blijft bedienen van laakbare stereotypen en clichés. Betrokkenen die aangesproken worden én mensen die zich aangesproken voelen, reageren met een plichtmatige en gemompelde sorry, gevolgd door de argumenten: het zijn maar strips, je moet het in de tijd zien, zo bedoelen we het niet en je mag tegenwoordig niets meer. Dat dat laatste geen argument is, maar een slappe verzuchting, deert de aangesprokene niet: die mag tegenwoordig ook al niet meer argumenteren zoals hij het wil.
Of het denderen is geworden laten we in het midden, maar het is voelbaar. Er was een stuitend akkefietje met Aziatische stereotyperingen in een Jump-strip die in het gelijknamige stripblad voor de jeugd verschijnt, waarover Maaike Hartjes zich op haar Facebook-pagina terecht druk maakte. Maar verder is het eigenlijk pais en vree in striplandje. Opvallend? Nee hoor, het laat vooral zien dat er zich eilandjes hebben gevormd en dat de verschillende groepen en generaties striplezers elkaar allang uit het oog zijn verloren. Dus: KLOPT (het ligt er alleen aan aan wie je het vraagt)
2. Omdat de antieke stripwereld werkelijk geen idee meer heeft wat ze met de jonge generatie stripmakers en -lezers aan moet, wordt Coco Ouwerkerk o-ve-ral uitgenodigd om haar zegje te doen, bruggen te slaan en begrip te kweken. Niet omdat Coco dat graag wil, maar omdat de oude horde geen enkele andere naam kent van een jonge stripmaker.
Nou, gelukkig voor Coco viel dat reuze mee. En mooier nog: jonge stripmakers zijn steeds zichtbaarder en vocaler, dus de emancipatie van jonge stripmakers komt niet alleen op haar schouders terecht. Overigens worden er geen bruggen geslagen, dat vindt uiteindelijk niemand echt nodig. Voor een diverse stripwereld hoef je immers niet per se met elkaar in één ruimte te zitten. De klassieke stripgeneratie heeft het prima met zichzelf en hetzelfde geldt voor de jonge horde. Het mag allemaal naast elkaar bestaan. Zo kan de oude generatie rustig oud worden en kan de nieuwe generatie zijn/haar/hen eigen weg vinden. Dus: KLOPT.
3. In 2023 nemen we helaas afscheid van twee striptijdschriften. Het ene is kristalhelder te zien in onze bol: dat is het Vlaamse MaxiX. Maar dat is niet het enige stripblad. Er gaat er helaas nog eentje verdwijnen.
Ja zeg, wat vreselijk jammer dat we gelijk hebben gekregen: naast MaxiX verdween dit jaar het fameuze manga- en animeblad Aniway. En alsof het nog niet genoeg was, ontviel ons ook het roemruchte underground-magazine Kutlul. Ze worden allemaal gemist. We hadden liever ongelijk gekregen, maar helaas: KLOPT.
4. De toestanden met de stripdistributie in Nederland, die eind 2022 zo’n heerlijke soap opleverde vol kift, roddel en achterdocht, wordt in 2023 maar ten dele opgelost. De verlossing komt waarschijnlijk uit het buitenland, omdat Nederlanders elkaar gewoon niet genoeg vertrouwen. Ieder uur wordt verzucht: was Ron Poland er nog maar. Ter geruststelling meldt de bol dat Ron er gewoon nog is – met een biertje, op zijn balkon.
Wat een geluk dat we ‘ten dele opgelost’ schreven, want een deel van het probleem werd inderdaad naar België verplaatst, vanwaar nu de Nederlandse stripwinkels worden bevoorraad. Maar verder lijkt het nu vooral: ieder voor zich en God voor ons allen. Sytse Algera gooide de handdoek al in de ring: de distributietoestand was de druppel voor Comic Watch. En hij zal niet de enige blijken – onze glazen bol is hier pijnlijk helder over. De stripwinkels bestellen nu bij Jan en alleman, en wachten met bestellen tot ze de portokosten per keer een beetje kunnen spreiden over meerdere titels en exemplaren. Zo zou het niet horen te gaan, al moeten het wel in een breder perspectief blijven zien: in het hele boekenvak gaat het slecht. Dus: KLOPT.
5. De Nederlandse academische wereld gaat voortvarend verder met onderzoek naar beeldverhalen, maar komt net als in voorgaande jaren niet verder dan Maus van Spiegelman en Kraut van Pontiac. Andere strips bestaan niet in het academische veld. Het onderzoek blijft zich ook nu toespitsen op de Tweede Wereldoorlog. Andere onderwerpen bestaan niet in het academische veld.
Het lijkt alsof er in Vlaanderen veel meer gebeurt dan in Nederland, maar dat kan aan hun publiciteit liggen. We horen of lezen zelden iets over onderzoek naar strips in Nederland – behalve de Grote Stripmakersenquete van Aimée de Jongh, maar daar zat dan weer geen universiteit achter. 9e Kunst belooft in het nieuwe jaar meer op zoek te gaan naar academisch onderzoek in Nederland, zoals we ook doen in Vlaanderen, want we missen vast heel veel. Dus: GEEN IDEE.
6. De Stripschapprijs is opnieuw niet voor Pieter Geenen, en dat is eeuwig zonde.
Pieter Geenen had het afgelopen jaar nog kans gehad, omdat zijn successtrip Anton Dingeman eind 2022 ophield en er naderhand nog een boek verscheen met zijn beste werk. Maar vanaf nu wordt het raar om hem alsnog de Stripschapprijs te geven. De urgentie is voorgoed weg. Een gemiste kans: het had een prachtige erkenning geweest voor de stripmaker die f*cking 21 jaar lang zes dagen per week hele volksstammen vermaakte met de brave burger Dingeman. Dat is niet zomaar een paar stripjes. Het had de Stripschapprijs bovendien aanzien gegeven buiten de eigen kring. Als je al deze argumenten ziet, dan denk je helemaal: wat bezielde die jury in Godesnaam om Geenen de prijs niet te geven? Weer wat verprutst. Eeuwig zonde. Dus: KLOPT HELAAS.
7. Strips in een museale setting blijven iets met een hoge leeftijd: honderd jaar Marc Sleen, zeventig jaar Marsupilami, veertig jaar familie Doorzon, vijftig jaar Asterix op Corsica, vijfenzeventig jaar Joost Swarte, zestig jaar De Sissende Sampan, tachtig jaar Piwo het houten paard, en ga zo maar door. Vooruitkijken is er niet bij, want dat is nog niet oud genoeg. “De actualiteit? Meneer, we zijn een museum, geen krant.”
Dat was een inkoppertje en misschien evengoed een generatiedingetje, want de (strip)musea zijn niet werkelijk gericht op jonge mensen. Ook daar gelden de wetten van anciëniteit nog, vooral ook omdat het oudere stripminnende smaldeel nog wel eens een museumpje meepikt. Uiteraard was het niet alleen kommer, kwel en kalende kruintjes. Het Stripmuseum van Brussel had een kleine maar fijne expo over Quintanilha en Brazilië, en het Design Museum in dezelfde stad had een mooie tentoonstelling rond Brussel Queer Graphics. Even goed: KLOPT.
8. Hoewel alles steeds duurder wordt, gaan bij de Stripmaker des Vaderlands de prijzen niet omhoog. Zijn centsprenten blijven ook in 2023 centsprenten.
Nog een inkoppertje. Het succes van de centsprenten is nu juist dat ze zo lekker goedkoop zijn. En in tijden dat alles steeds duurder wordt, is het juist sympathiek om eens niet aan prijzen te morrelen. Slim dus, vooral voor de uitstraling van het ambt. Dus: KLOPT.
9. Steeds meer mensen weten wat de negende kunst is, maar bijna niemand kan de andere acht opnoemen. Dat gaat ook niet veranderen in 2023.
We gingen een dagje de straat op in een gemiddelde stad en een gemiddeld dorp om de mensen deze vraag voor te leggen. Eén op de 13 mensen wist na een paar hints wat de negende kunst is. Als we ze daarna vragen naar de andere acht, krijgen we te horen: sportvissen, babecuen, verven, voetbal, stucen, speedboten, rijmen, macramee, kunstschaatsen, rappen, reizen, columns, schoonspringen, dvd, paardrijden, gedichten maken, Tiktok, patat bakken en bloemschikken. Dat zegt veel over de mensen en over hun kijk op strips. We zijn al met al niet bijster onder de indruk van de culturele bagage van de geïnterviewden, maar zijn wel tevreden over wat men zoal kunst vindt. Dus: KLOPT.
10. Er worden harde noten gekraakt op de ALV van Het Stripschap, al blijft het bestuur optimistisch. Het grootste struikelblok is en blijft de vacante positie van penningmeester.
Voor het welbevinden van de aanwezigen zijn de harde noten ingeruild voor zachte cake. Dat viel in goede aarde, de sfeer werd er meteen plezierig van, tot genoegen van het bestuur dat inmiddels over twee interim-penningmeesters beschikt. Er wordt nog wel gezocht naar bemensing voor andere functie, zoals het op de website heet, maar vooralsnog lijkt het Stripschap weer een compleet bestuur te hebben. Waarvoor hulde. Dus: KLOPT NIET.
11. De striptijdschriften in Nederland en Vlaanderen blijven van papier en gaan niet digitaal. Geen enkel tijdschrift wil zelfs maar een digitale variant overwegen náást de papieren versie – onze bol maakt hier een uitzondering voor de Donald Duck.
Dit is een terugkerende stripvoorspelling en net als vorig jaar is er niets digitaals bijgekomen. Voor 2022 werd de digitale Jump aangekondigd, maar die is er ook in 2023 niet gekomen. Het is meteen de laatste keer dat we deze voorspelling doen. Met name omdat onze bol kristalhelder is dat het never nooit gaat gebeuren, maar vooral omdat er helemaal geen reden is om het te doen. De lezers van de stripbladen willen al die moderne toestanden niet, ze willen het gewoon zoals het was toen ze zelf nog klein waren. Daar zijn we nu wel achter. Dus: KLOPT.
12. De P. Hans Frankfurtherprijs, de jaarprijs voor bijzondere verdiensten, is opnieuw niet voor de 9e Kunst, en dat is eeuwig zonde.
Het is ons opnieuw niet overkomen. Uiteraard is Marc de Lobie van Syndikaat een heel terechte winnaar, zoals je dan hoort te zeggen. Wij richten ons nu op het komende jaar en hopen er het beste van. Maar we snappen ook dat er megaveel concurrentie is. We zijn daarom altijd blij voor een ander die de prijs krijgt. Dat vinden wij op zich al als een bijzondere verdienste, zeker in de vaderlandse stripwereld waarin onze eerlijkheid niet altijd wordt gewaardeerd. Dus: KLOPT.
Zijn er weer nieuwe voorspellingen? Jazeker! Die lees je op 9 januari 2024. We hebben de bol al in de vaatwasser liggen, voor een nóg beter resultaat.
Illustratie header: Bob op ‘t Land
