De schrijver Fretwell wordt door zijn uitgever op pad gestuurd voor een signeersessie langs verschillende boekwinkels om zijn nieuwste roman te promoten: Zonder K. Een roman over een colporteur van encyclopedieën die er achter komt dat hij op pad is gegaan met een demonstratieset waarin het deel met de K ontbreekt. In elke winkel waar hij komt, zit niemand op hem te wachten. Eerst het publiek niet en gaandeweg het verhaal ook de winkeliers niet. Zelfs zijn uitgever lijkt niet in Fretwell geïnteresseerd en komt niet opdagen bij een afspraak.
Vreemd genoeg ontvangt Fretwell wel een brief waarin staat dat de signeertour wordt verlengd langs nog meer winkels. De schrijver weet zich geen raad met de situatie. En al helemaal niet meer als hij wordt verdacht betrokken te zijn bij een aantal verdwijningen, waaronder die van een verkoopster uit een winkel waar hij uren voor niks achter een tafeltje op publiek zat te wachten.
De Engelse auteur Andi Watson timmert al jaren aan de weg en voor veel van zijn albums meet hij zich een andere tekenstijl aan. Voor De boekentoer, verschenen bij de nieuwe uitgeverij S, hanteert hij een fragiele, kinderlijke stijl die het midden houdt tussen die van Sempé en kinderboekenillustrator Quentin Blake. In sfeervolle pagina’s neemt hij de lezer mee op de reis van de sullige Fretwell waarbij de alles eenzaamheid ademt, zelfs als de hoofdpersoon in gezelschap is.
De K in Zonder K kan niet anders dan een verwijzing zijn naar Franz Kafka. Net als in Kafka’s boeken lijkt de hoofdpersoon Fretwell slachtoffer van een bizarre logica die iedereen begrijpt behalve hij.
Watson geeft je daarbij als lezer voortdurend het gevoel dat je iets gemist hebt in het verhaal: een aanwijzing, een reden waarom de dingen gebeuren. Je krijgt er als lezer je vinger maar niet achter. En daarmee brengt Watson precies de gemoedstoestand over van de hoofdpersoon die verwikkeld raakt in gebeurtenissen waar hij geen touw aan kan vastknopen. Behalve dan dat hij steeds verder wegzinkt in waanzin. Iets wat symbolisch wordt uitgebeeld door de hotelkamers die voor Fretwell zijn gereserveerd en die steeds kleiner en rommeliger worden.
De boekentoer is een beeldroman zonder antwoorden. Wel biedt het verhaal legio aanknopingspunten om als lezer verder over te fantaseren. Is Fretwell gek van eenzaamheid? Bestaat zijn niet in beeld gebrachte echtgenoot wel echt? Is de inhoud van zijn boek Zonder K een aanwijzing en is hij eigenlijk een encyclopedieverkoper met te veel fantasie? Is hij het slachtoffer van een seriemoordenaar die hem manipuleert? Heeft hij aan het eind van het boek inderdaad begrepen wat er aan de hand is zoals hij beweert en heeft Clarke, de medewerker van de uitgeverij, hem gebruikt? Of is de plotseling toch weer aanwezige koffer met boeken aan het einde een aanwijzing dat hij zich dingen inbeeldt?
De boekentoer nodigt uit tot herlezen en ook dan roept het album weer nieuwe mogelijke antwoorden op. Het kan gelezen worden als een psychologische roman over een miskende schrijver die aan lager wal raakt, maar net zo goed als een filosofische roman over de werkelijkheid die ongekend is. Watson heeft een bedwelmende manier van vertellen.
Daarmee doet De boekentoer lichtjes denken aan W.F. Hermans’ beroemde roman De donkere kamer van Damocles. Niet dat deze strip dezelfde rijkdom heeft, verre van. Daarvoor is Watsons werk te lichtvoetig. Maar ook in deze strip is het aan de lezer zelf om invulling te geven aan wat de auteur nu precies beoogt. En net als bij Hermans’ beroemde roman zal de een het onbevredigende moeilijkdoenerij vinden en de ander juist meesterlijk. Deze lezer werd er in elk geval door meegevoerd. En de reis was bijzonder aangenaam.
Andi Watson – De boekentoer. Uitgeverij S. 280 pagina’s hardcover. € 22,50