Manga verkoopt. Je zult het vast eerder gehoord hebben. Alhoewel de Nederlandse vertalingen op een enkele uitzondering na nooit vleugels hebben gekregen (over de precieze oorzaak wordt nog regelmatig druk gediscussieerd), zien we dat manga in vrijwel elke andere taal grif verkocht wordt. Van het Engels wisten we dat natuurlijk al, dat zijn immers de vertalingen die ook hier het meest verkocht worden, maar wie de afgelopen jaren wel eens een Duitse stripwinkel binnen is gelopen, weet dat de kenmerkende kasten vol pockets ook daar niet meer weg te denken zijn. In Frankrijk ontstond afgelopen jaar zelfs nog een politieke rel, toen bleek dat de paar honderd euro zakgeld die de overheid aan jongeren gaf om vrij te besteden aan cultuur, door hen bij voorkeur besteed werd aan manga. Zo’n 50% van het uitgedeelde geld ging er aan op. (Hier zouden we onze handen fijnknijpen over zoveel belezenheid onder jongeren, maar in Frankrijk greep de oppositie het voorval aan om vooral te klagen over het gebrek aan diversiteit.)
Begin jaren negentig, toen het immense succes van Akira de deur op een kier had gezet voor de Zuid-Oost Aziatische strip, probeerde importeur/distributeur Manga Entertainment haar zakken te vullen met het pushen van anime pulp vol seks, geweld en horror. De films, maar ook de strips, kregen hierdoor een slechte naam en veel Europese lezers lieten ze links liggen. Pas toen zo’n tien jaar later de ergste hype voorbij was en ook de betere reeksen onze winkels bereikten, verdwenen de vooroordelen en werd duidelijk dat manga een blijvertje was. Inmiddels is de populariteit wereldwijd groter dan ooit en nog altijd stijgende.
Afgelopen zomer woedde er een discussie op het internet over de ware omvang van de mangaverkoop en hoe deze zich verhoudt tot de verkoop van Amerikaanse comics. Inzet was de serie Demon Slayer, die momenteel records breekt. De reeks van 23 delen gaat over een jongen wiens zus veranderd is in een demon en die samen met haar op zoek is naar een manier om haar te genezen. Hierdoor raken de twee betrokken bij de Demon Slayer Corps, een groep zwaardvechters die tegen demonen vecht.
Blogger/vlogger Andy Matrix plaatste een bericht waarin hij een aantal statistische gegevens naast elkaar zette om aan te tonen dat er van Demon Slayer wereldwijd zoveel exemplaren verkocht zijn, dat de volledige Amerikaanse stripverkoop van 2020 er ongeveer tien keer in past. Anime News Network, dat door hem als een van de bronnen werd geciteerd, nuanceerde deze cijfers later.
Demon Slayer wordt gepubliceerd vanaf 2017. De ontvangst was goed, maar de manga brak dat jaar nog geen potten. In 2019 verscheen de anime serie op tv, waardoor de populariteit van de manga sterk toenam. De verkoop bedroeg dat jaar 10,8 miljoen exemplaren wereldwijd. De Amerikaanse comics industrie kwam in datzelfde jaar aan zo’n 15 miljoen exemplaren, gemeten over de 750 best verkopende titels en was op dat moment dus de grootste van de twee.
De film, Demon Slayer: Kimetsu no Yaiba the Movie: Mugen Train, die in 2020 verscheen, brak alle records. Dat jaar was het de film die het meeste geld had opgebracht (de eerste keer in de geschiedenis dat die eer niet te beurt viel aan een Hollywood-productie), en daarmee was het tevens de best verdienende Japanse film ooit en ook de best verdienende animatiefilm ooit. Het gevolg was dat de verkoop van de manga explosief toenam.
In 2020 werden er 85 miljoen exemplaren verkocht van Demon Slayer, een toename van bijna 800%, terwijl de Amerikaanse stripindustrie al blij was met ongeveer 5%. Gezien de perikelen waar men mee kampte kunnen we ons dat voorstellen. Op basis van het aantal verkochte exemplaren kun je dus zeggen dat Demon Slayer afgelopen jaar ruim 5 keer zo groot was als de volledige Noord-Amerikaanse comics industrie. Omdat de partijen die de cijfers vergaren elk op een andere manier tellen, zijn de cijfers wat lastig vergelijken, maar zelfs met een slag om de arm kunnen we concluderen dat de verschillen enorm zijn en dat dit boekdelen spreekt over de populariteit van manga.
Natuurlijk wordt er ook druk gespeculeerd over mogelijke oorzaken. Waar de meesten het wel over eens zijn, is dat superheldenstrips te oubollig zijn en zich teveel richten op volwassen lezers. De thema’s sluiten te weinig aan bij de belevingswereld van jongeren. Dat geldt ook voor de personages, die in manga meestal bestaan uit tieners die worstelen met de keuzes die ze moeten maken en niet uit getapte superhelden die alles onder controle lijken te hebben. Wat ook gehekeld wordt, is de moeite die het kost om in te stappen. Nieuwkomers die na een superheldenfilm nieuwsgierig zijn geworden naar de strips, weten vaak niet waar ze moeten beginnen. Eerste delen zijn niet meer te krijgen en met de latere avonturen zijn hele schappen te vullen. En wat je ook kiest, de verhalen sluiten nooit aan bij de films. Bij manga is dat duidelijk anders. Ook al staat het bekend om de schier oneindige reeksen, toch is altijd duidelijk waar je moet beginnen: nummer één. Eenmaal begonnen ontvouwt het plot (en de wereld) zich stapsgewijs en niet met zevenmijlslaarzen, en als bonus verschillen de verhalen nooit al te veel van de films. Allemaal factoren die manga toegankelijker maken.
Afgelopen jaar was Demon Slayer de publieksfavoriet, in de toekomst zullen er ongetwijfeld nieuwe reeksen zijn die het stokje overnemen, zoals Demon Slayer dat deed van One Piece. Welke serie het ook wordt, je mag verwachten dat de stijgende lijn in populariteit en verkoop nog wel even zal doorzetten en dat manga in het komende decennium, ook in Nederland en België, steeds prominenter aanwezig zal zijn.
