Goudhaantje
Strips

Mikael Ross zet muziek om in beeld in geromantiseerde Beethoven-biografie

GoudhaantjeDe Duitser Mikael Ross gaf eerder al zijn visitekaartje af met Het omgeval en Totem. In zijn nieuwste album Goudhaantje duikt hij in de jonge jaren van de componist Ludwig van Beethoven (1770-1827). Gelukkig heeft hij er geen saaie stripbiografie van gemaakt vol feitjes, voorzien van een tekening. Het is eerder andersom: Ross heeft een verhaal verzonnen rond de figuur van Beethoven waarin hij allerlei biografische feitjes verwerkt.

In Goudhaantje, Beethovens jonge jaren streeft Ross niet naar 100 procent accuratesse. Hij romantiseert en interpreteert dat het een lieve lust is. En daardoor slaagt hij erin de figuur van Van Beethoven tot leven te wekken op papier.

GoudhaantjeHet begint al met de openingsscène waarin een jonge Ludwig in Bonn buiten in de sneeuw speelt met zijn broertjes en wordt gepest door een paar buurtgenoten. Of dat echt zo gebeurd is? Geen biograaf die er over rept. Maar Ross heeft de scène verzonnen om Beethoven en zijn afkomst te schetsen. Hij is niet van hoge komaf. Zijn vader is weliswaar zanger aan het hof van de lokale Keulse keurvorst, maar rijk wordt het gezin daar niet van. Temeer omdat vader Johan een enorm drankprobleem heeft. Maar pianovirtuoos Beethoven wordt door zijn vader aangeprezen als een wonderkind: op zijn kleine schoudertjes ligt de taak om de familie uit de geldzorgen te krijgen.

In Goudhaantje schetst Ross een weinig vleiend beeld van de jonge Beethoven. Hij is af en toe een driftkikker, heeft enorm last van zijn darmen zodra hij stress ervaart en is sociaal onhandig. Uiteindelijk vertrekt hij naar Wenen om in de leer te gaan bij Mozart, wat mislukt omdat hij halsoverkop terug moet naar Bonn omdat zijn moeder overlijdt. In dit album spreken de twee componisten elkaar op een openbaar toilet op een Weense brug, maar in werkelijkheid zijn er geen bronnen waaruit blijkt dat ze elkaar ooit ontmoet hebben.

GoudhaantjeEn zo wisselen historische feitjes zich af met verdichting. Zo klopt het dat Beethovens vader loog over Ludwigs leeftijd (hij maakte hem een paar jaar jonger) om de mythe van een wonderkind kracht bij te zetten. En het klopt dat Beethoven waarschijnlijk last had van een spastische darm. Maar bijvoorbeeld de relatie en gesprekken met zangeres Magdalena Willmann die ook uit Bonn kwam, zijn voor een groot deel uit Ross’ dikke duim gezogen (al zou Beethoven haar wel degelijk het hof hebben geprobeerd te maken).

En ook in zijn tekeningen laat Ross hier en daar zijn fantasie de vrije loop. De manier waarop hij de muziek van Beethoven in beelden omzet, is domweg meesterlijk. Wat Beethoven onderscheidde van tijdgenoten als Joseph Haydn, is dat hij bovenal gevoel in zijn muziek wilde leggen. Hij was de muzikale wegbereider van de Romantiek. En Ross weet dat te verbeelden door wolken vol kleur en vorm uit Beethovens hoofd te laten spatten als hij speelt. Die expressionistische aanpak is bijzonder geslaagd: net als Beethovens muziek ontploft Goudhaantje bijna door al dat beeldend geweld.

GoudhaantjeWie een historisch accurate Beethoven-biografie zoekt, zal teleurgesteld zijn in Goudhaantje. Maar wie houdt van een goed verhaal, vol vaart en humor en tegelijkertijd nog iets wil opsteken over het leven van deze meesterlijke componist, heeft aan Goudhaantje een prima aankoop.

Het boek eindigt bij de uitvoering van Beethovens eerste pianoconcert in Wenen. De laatste bladzijde waarin Ross de invallende doofheid visualiseert van de gepijnigde Beethoven, werpt een schaduw vooruit op een verhaal wat niet verteld wordt in Goudhaantje. Dat van het genie dat de muziek alleen nog in zijn hoofd kon horen en toch nog onsterfelijke meesterstukken schreef zoals zijn negende symfonie. En hoe zijn getormenteerde ziel zo veel moeite kreeg met normale sociale omgang, dat hij zelfs procedeerde met de weduwe van zijn broer over de voogdij van zijn neefje. Hopelijk komt Ross nog met een tweede deel. Want de manier waarop hij de jonge jaren van Beethoven in beeld heeft gebracht, smaakt absoluut naar meer.

Mikael Ross – Goudhaantje, Beethovens jonge jaren. Scratch Books. 192 pag. hardcover, kleur. € 29,90