Een nieuw album van Joe Sacco is altijd iets om naar uit te kijken. Hij steekt enorm veel tijd in zijn journalistieke reportages in stripvorm en dat lees je van zijn werk af. In het verleden maakte hij prijswinnende albums over de burgeroorlog in voormalig Joegoslavië en de strijd in het Midden-Oosten. Maar ook als hij over conflicten in de wereld schrijft die niet op ieders netvlies staan, weet hij te boeien. Zoals in zijn vorige album Terug aan het land, waarin hij het leed van de inheemse bevolking van Canada beschreef. Iets waar in de actualiteit weinig aandacht voor is.
Ook in Aanwakkerend vuur zet hij de schijnwerpers op een drama dat bij ons weinig aandacht kreeg in de media. In 2013 werden er in Uttar Pradesh, een noordelijke deelstaat van India, tientallen mensen omgebracht in hevige rellen tussen hindoes en moslims. Sacco gaat er jaren later langs om te reconstrueren wat er precies is gebeurd. Wat was de aanleiding? En hoe kon het zo uit de hand lopen?
Om antwoord te kunnen geven op die laatste vraag, graaft Sacco een spade dieper. De ondertitel van dit album is niet voor niets: De eeuwigdurende strijd in India. Sacco plaatst de rellen in het bredere perspectief van de immer aanwezige spanningen tussen beide religieuze bevolkingsgroepen in het land en hoe de laatste jaren politieke partijen proberen te profiteren van die spanningen. Van beide kanten zijn er politici die of de moslimbevolking of de hindoebevolking proberen te paaien. De rellen in Uttar Pradesh zijn zo een pars pro toto voor het al eeuwen smeulende sektarische vuur in India dat eens in de zoveel tijd weer opflakkert.
Als journalist kiest Sacco in zijn albums altijd de zijde van de slachtoffers. Maar tijdens zijn onderzoek in Uttar Pradesh komt hij er achter dat het niet zo simpel is te achterhalen wie er in dit geval nu het slachtoffer is van wie. In interviews met de dorpsoudsten over de rellen in 2013, laat hij zien hoe beide kampen de vermoorde onschuld spelen: de moslims zeggen dat hindoes hen zonder aanleiding aanvielen en andersom. Telkens zijn het de mensen om de dorpsoudste heen die veelbetekenend zwijgen. Sacco beeldt hun blikken gedetailleerd uit: het zijn blikken van mensen die de gruwel hebben meegemaakt en weten dat de waarheid anders is. Angstige blikken en soms ook schuldbewust.
Aanwakkerend vuur is een belangrijk boek. Met ongeveer 1,5 miljard inwoners is er geen land ter wereld met zo’n grote bevolking als India. Economische en politiek speelt het land een steeds prominentere rol in de wereld. Maar dat de Indiase samenleving aanhoudend dreigt te splijten met ontelbare mogelijke slachtoffers als gevolg, beseffen we te weinig.
Maar behalve dat Aanwakkerend vuur inzicht biedt in de complexe hogedrukpan die India is, is het ook een universele waarschuwing voor het aanwakkeren van verschillen. Massa’s zijn op een gegeven moment niet meer te regisseren. Niet in een democratie als India, maar ook niet in andere samenlevingen. 
Ook in ons land met zijn in recordtijd veranderende bevolkingssamenstelling zijn er spanningen tussen bevolkingsgroepen. En ook bij ons zijn er politici aan beide zijden van het politieke spectrum die olie op het vuur gooien.
De rellen in Uttar Pradesh in 2013 waren in omvang niet groot genoeg om de geschiedenisboeken te halen. Maar ze staan wel voor iets groters. Alle reden om Aanwakkerend vuur te lezen en daarop bedacht te zijn.
Joe Sacco – Aanwakkerend vuur. Concerto. 144 pagina’s. hardcover. € 28,99
