Berichten

Anime op papier: vingerlikkend mooie storyboards in boekvorm van Hayao Miyazaki en Katsuhiro Otomo

Ed Piskor maakte een reis naar Japan en nam naast zijn onderbroek en een tandenborstel een reiskoffer vol boeken mee terug. Op het YouTube kanaal Cartoonist Kayfabe, dat hij samen met Jim Rugg beheert, laat hij zijn buit zien.  De eerste manga zijn al besproken, maar de afgelopen dagen kwam hij met iets bijzonders: storyboardboeken van Hayao Miyazaki (Spirited Away, Lupin III, My Neighbor Totoro) en Katsuhiro Otomo (Akira). Wie de films of stripboeken kent van deze heren, maar nog nooit de storyboards heeft gezien, raden we ten zeerste aan beide video’s te bekijken. Het is bijzondere, en bijzonder oogstrelende kost.

Voor elke film die Hayao Miyazaki maakt, schrijft en tekent hij eerst een storyboard. Hij tekent decors, plaatst zijn personages en geeft aan hoe de camera beweegt. Vervolgens brengt hij zijn personages tot leven. Daarbij tekent hij alleen wat verandert, om zo efficiënt mogelijk te kunnen werken. In de kantlijn schrijft hij dialogen, tijdsduur en regieaanwijzingen. Miyazaki schrijft, schetst en regisseert dus eigenlijk tegelijkertijd. Zoals ook wordt aangestipt in de video bevatten deze boeken daardoor meer scènes dan uiteindelijk in de films belanden. Wat bij nader inzien overbodig blijkt te zijn, wordt verwijderd.

Het tekenwerk van Miyazaki is snel en los, maar ook trefzeker en oogstrelend mooi. Sommige boeken zijn zelfs met aquarel ingekleurd, wat nog een extra dimensie toevoegt. Dat dit alles in één keer op papier is gezet, is indrukwekkend. Het is bijna niet te geloven dat iemand met die kwaliteit voor elke film een paar duizend kaders vult.

Het boek van Katsuhiro Otomo bevat geen storyboard, maar schetsen die door de animators gebruikt kunnen worden om de animatiecells te tekenen. De tekeningen zijn een zoektocht naar hoe het storyboard zich het beste laat vertalen naar animatiesequenties. Ze zijn daarom groter dan die van Miyazaki, ze bevatten geen teksten en de (regie)aanwijzingen zijn spaarzaam. Waar de storyboards van Miyazaki als een strip te lezen zijn – mits je Japans kunt lezen –  maken de tekeningen van Otomo soms grote tijdsprongen en andere keren juist stapjes van tienden van seconden.

Meest opvallend is hoe verblindend mooi dit storyboard is uitgegeven. De pagina’s zijn overdwars en in full-colour gereproduceerd. Elke pagina heeft daardoor de kleur waarop de tekening is gemaakt, toont de kenmerkende ponsgaten van animatiecellen en is voorzien van een exacte tijdcode. Zo links en rechts zie je zelfs nog plakband zitten. Soms bevat het boek ook de uitgewerkte animatiecellen, full-colour gedrukt op transparante sheets – alles dat beweegt op een eigen sheet – zodat je precies kunt zien hoe het eindresultaat is geworden. Tijdens het bladeren krijg je echt het gevoel alsof je het bronmateriaal in handen hebt. Dit alles komt gebundeld in een fluorescerend roze, transparante kunststof omslag. Lik-ke-baar-dend mooi.