Marloes de Vries (1984) zit niet stil. Afgelopen jaar kwam haar Lotta uit, een stripalbum wat de dagelijkse belevenissen van het titelpersonage Lotta volgt. Het was niet de eerste strip die Marloes publiceerde. Vorig jaar kwam haar Volwassen worden is optioneel uit, een bundeling van herkenbare strips en illustraties die zij de afgelopen jaren heeft gemaakt. Een aantal hiervan zijn ook terug te vinden op haar instagram account ‘marloesdevee’, waar zij meer dan 132 duizend volgers heeft weten te verzamelen. Hoog tijd dus voor de 9e Kunst om deze bevlogen striptekenaar beter te leren kennen!
Misschien zijn er lezers die nog niet bekend zijn met jou en je werk. Kun je jezelf eens kort introduceren?
Ik noem mezelf beeldmaker, hoewel ik meestal begin met schrijven. Ik maak tekeningen met een verhaal, wat zich uit in strips, maar ook kinderboeken en artikelen voor tijdschriften bijvoorbeeld, en daarnaast maak ik autonome kunst. Ik maak onder andere de wekelijkse strip Lotta voor de Tina. De eerste serie afleveringen is in september uitgekomen in albumvorm bij Standaard Uitgeverij. Op stripgebied is vorig jaar mijn stripboek met autobiografische cartoons/strips uitgebracht bij Blossom Books. Ook maak ik sinds een aantal jaren cartoons en strips voor tijdschriften en organisaties.
Ik werk sinds 10 jaar als illustrator en schrijver, en heb inmiddels aan meer dan 30 boeken meegewerkt. Ik werk voornamelijk voor uitgeverijen en tijdschriften. Voordat ik illustrator en schrijver werd, werkte ik als art director en grafisch ontwerper bij marketing- en ontwerpbureaus.
Dat is een behoorlijk cv. Maar al je werkzaamheden komen niet bepaald uit de lucht vallen, zoals je op je website vertelt. Je begon al op je vierde met tekenen en schilderen, gewoon thuis op de muur. Weet je nog wat je aantrok in het maken van dingen?
Ik weet niet meer precies wat me toen aantrok, maar ik herinner me wel dat ik op mijn negende de behoefte kreeg om de verhalen die in mijn hoofd zaten te uiten. Sommigen doen dat door toneelspelen, of boekjes schrijven, en voor mij was het een combinatie van tekenen en schrijven. Het ging volgens mij vooral zodat ik mijn eigen wereld kon creëren, waarin ik me kon terugtrekken. Ik werd erg gepest en in mijn tekenbubbel zitten gaf me een veilig gevoel. En het geeft me nog altijd een veilig gevoel.
Op een van je instagram posts schrijf je dat je vanaf dat je klein was strips wilde maken. Je bent dus van jongs af aan al met strips bezig. Herinner je nog de eerste strip die je hebt getekend?
Ik herinner me dat ik graag stevige dames tekende met kleine schoentjes. En mannen met hoedjes vond ik leuk om te tekenen. Ik weet wel dat ik altijd een grapje aan het einde maakte, en dat het vaak over blunders ging.
Welke makers herinner jij je uit je jeugd die veel voor je hebben betekend?
Fiep Westendorp is van grote invloed geweest, en nu nog steeds. Wanneer ik even niet meer weet welke kant het op moet, denk ik: “Wat zou Fiep doen?” Niet dat ik nu precies weet wat zij zou doen, maar het geeft me sturing. Daarnaast is Quentin Blake nog altijd één van mijn grote helden. Ik las de boeken van Roald Dahl helemaal stuk! Ik ben niet in een boekengezin opgegroeid, dus ik las vooral wat beschikbaar was in de supermarkt (Suske en Wiske dus), en wat de bibliobus had (ook niet veel). Ik kocht elk nieuw album van Suske en Wiske, en ik denk dat je toch wel een beetje terug ziet in mijn strips. Ik heb nog steeds een abonnement op Donald Duck weekblad, dus ik denk dat dat zeker van invloed is geweest. Ik las ook veel de Tina, vooral de strips die daarin stonden. Noortje vond ik fantastisch! En Jan, Jans en de Kinderen uit mijn moeders Libelle natuurlijk. Mijn broertje had De wondersloffen van Sjakie, maar omdat hij die toch niet las, kaapte ik die strips. In mijn tienerjaren las ik Maaike Hartjes en Barbara Stok, en ook 15 en een ½ van Andrea Kruis.
Als je, zoals jij vertelt dat je strips wilt tekenen, dan krijg je – zoals je zelf zegt – al gauw te horen dat je een écht beroep moet kiezen. Was dit de reactie van iedereen in je omgeving op je artistieke aspiraties? Hoe keek je familie destijds tegen je toekomstdromen aan?
Ze vonden het leuk dat ik zoveel tekende, maar ik geloof niet dat ze het echt als een carrière-optie zagen. Ik kom uit Drenthe, daar heb je niet veel keuze in studies. Dat je gaat studeren na de middelbare school is daar niet heel vanzelfsprekend. Toen ik dat deed was dat in mijn familie heel bijzonder, ik was de eerste die ging studeren. Vooral mijn vader had de ijdele hoop dat ik rechten of medicijnen zou gaan studeren, maar ik koos voor de kunstacademie. Ik weet eigenlijk niet wat de rest van de familie vond, dat interesseerde me weinig. Als ik iets in mijn hoofd heb, dan werk ik daarnaartoe, ongeacht wat anderen ervan vinden.
En nu? Hoe reageren je ouders tegenwoordig op je carrière?
Mijn ouders hebben inmiddels wel door dat ik iets doe waar ik heel veel om geef. Mijn moeder liet me tot een tijd geleden nog regelmatig weten als er een vacature vrij was bij het gemeentehuis waar zij altijd werkte, maar de laatste tijd biedt ze dat niet meer aan. Ik snap ze heel goed hoor, ze hebben nergens anders een voorbeeld van iemand die hetzelfde doet, het is hen totaal onbekend. Het was mij ook volslagen onbekend, maar ik wist altijd al dat ik dit moest doen. Wat de rest van mijn familie ervan vindt, weet ik eigenlijk niet. Ik heb het ze nooit gevraagd, en we hebben het er ook niet zoveel over. We hebben het in het algemeen in onze familie niet echt over ons werk, dat doet er niet zo toe.
Uiteindelijk ben je op je veertiende begonnen met het maken van websites voor fanbases. Hoe ben je in die wereld gerold? Wat kwam daar uit?
We kregen op de middelbare school informatica. Heel ouderwets nu, maar toen leerde je allerlei technische dingen op de computer, waaronder coderen in HTML. Toen ik doorhad dat ik met een website informatie kon verstrekken en alles erop kon zetten wat ik wilde, was ik meteen hooked. Creëren en communiceren met anderen, magisch gewoon! Ik maakte mijn eerste website over Buffy the Vampire Slayer en die kreeg toen behoorlijk wat aandacht. Toen vroegen anderen of ik voor hen ook websites kon bouwen, dus al snel had ik een business met fansites maken. Vervolgens ging ik ook websites maken voor bedrijven in het dorp, zoals de plaatselijke stukadoor, het accountantsbureau. Mond-tot-mond reclame zorgde ervoor dat ik altijd wel klussen had.
Vorig jaar heb je een strip gemaakt over alle negatieve reacties die je hebt gekregen op je ambities om de kunstwereld in te gaan. Daar benoem je ook dat je op de kunstacademie ontmoedigd werd om de illustratieve kant op te gaan. Tegelijkertijd heb je de studie wel afgemaakt. Hoe kijk je nu terug op je tijd op de AKI?
Met gemengde gevoelens. Er was één docent die voldoening haalde om studenten te kleineren, onder wie mij. Dat heeft een behoorlijke stempel gedrukt op die tijd, terwijl er meer fijne docenten waren. Bijzonder wel, dat één iemand zo’n impact kan hebben… Ik heb het er weleens over met andere voormalige academiestudenten, ook van andere academies, en blijkbaar was die harde, denigrerende aanpak van studenten toen nog vrij normaal. Maar het werkte niet voor mij. Ik geloof dat die tactiek niet heel gangbaar meer is en ik denk dat dat goed is.
Eén van mijn favoriete docenten is later afdelingshoofd geworden, en met haar heb ik nog steeds een fijn contact. Ik heb een aantal keren zelfs gastlessen mogen geven, wat mij heel erg hielp om mijn academie-ervaring een positieve wending te geven. De eerste keer dat ik terugkwam op de academie na jaren, voelde heel anders. Ze waren van locatie verhuisd, er waren nieuwe docenten en een paar oude vertrouwde, de sfeer was totaal veranderd. Ik had gewild dat ik daar nu mocht studeren, maar aan de andere kant heb ik ook veel geleerd in mijn tijd aan de academie. Elke ervaring is een levensles.
In diezelfde strip zeg je dat je vier jaar na die nare ervaring op de kunstacademie niet meer hebt getekend. Je hebt uiteindelijk wel weer besloten om het potlood op te pakken en weer te gaan beginnen met tekenen. Wat heeft je ertoe gezet om weer te beginnen met illustreren?
Het bloed kruipt waar het niet gaan kan. Ik moét tekenen en schrijven, het is voor mij net zo’n noodzaak als slapen of eten.
Na de kunstacademie heb je meerdere banen gehad. Je hebt als grafisch vormgever gewerkt, als freelance designer, art director en fotograaf. Hoe hebben deze ervaringen je geholpen met het werk wat je nu maakt?
Het heeft me geholpen in die zin dat ik al een berg zakelijke ervaring en kennis had toen ik begon met freelancen. Vooral ervaringen die je als ZZP’er niet gauw meemaakt, maar die me heel goed hebben leren begrijpen hoe bedrijven werken. Het heeft me geleerd om met opdrachtgevers te werken en professioneel te werk te gaan. De fotografie-achtergrond is natuurlijk handig, want ik kan mijn eigen werk fotograferen en beelden maken voor social media. Ik heb heel veel baat bij mijn ervaring, hoewel ik besef dat het niet voor iedereen werkt. Ik begrijp dat een te brede kennis voor sommigen afleidend kan zijn. Mijn focus is duidelijk: ik weet wat mijn kerndoel is, en zolang ik daar altijd naar terug blijf gaan, zit het goed.
En toch zet je dan de stap naar strips. Waarom besloot je om strips te gaan maken?
Het is die combinatie van beeld en tekst, die me het beste past. Voor mij zit er magie in het combineren van tekst en beeld, daarin een balans te vinden. Weglaten in de tekst wat je in beeld kunt zeggen, maar toch een duidelijk verhaal communiceren.
Je bent heel openhartig over je leven en je ervaringen in je online werk. Je instagram en website zijn dan ook erg optimistisch en de ervaringen die je deelt zijn voor veel mensen herkenbaar. Soms deel je ook hele persoonlijke dingen. Hoe is het voor jou om je zo open te stellen voor een online publiek?
Misschien mis ik een bepaald filter, maar ik heb er niet zoveel moeite mee om me kwetsbaar op te stellen. Het hoort heel erg bij wie ik ben als persoon, in het echt ben ik ook heel open. Ik merk door zo open te zijn, dat het anderen helpt, dus als het dan ook nog een maatschappelijk doel heeft… tja, waarom niet? Het is wel zo dat als je je kwetsbaar opstelt, dat je minder een schild draagt, waardoor je eerder geraakt kunt worden. Vroeger was ik daar een stuk gevoeliger voor, maar de afgelopen jaren heb ik genoeg stront over me heen gehad om daar beter tegen te kunnen. Ik ben nog steeds gevoelig, maar ik weet ook dat als iemand iets over mij zegt, dat dat in de meeste gevallen niks met mij te maken heeft, maar met degene die het zegt. Daarbij, je kunt niet iedereen plezieren. Ik ben geen ‘one size fits all’ en dat wil ik ook niet zijn. Zowel niet als mens, maar ook niet in mijn werk.
Op je website bied je 1-op-1 sessies aan voor illustratoren en je hebt in het verleden jezelf ingezet voor de culturele sector. Je draagt dus een warm hart voor je mede-creatievelingen. Wat maakt het voor jou zo belangrijk om je in te zetten voor andere makers, zowel op individueel als algemeen gebied?
Heel eenvoudig: help je één iemand, dan help je meer. Ik geloof er volledig in dat als je deelt wat je weet en wat je voelt, dat iedereen daar beter van wordt. Ik hoor heel vaak van mensen dat zij ook meer delen, omdat ik dat ook doe. Ik heb er baat bij als ik anderen help, bijvoorbeeld andere illustratoren. Als ik beginnende illustratoren kan helpen door ze naar een hoger niveau te tillen, wordt daarmee de markt een stuk gezonder. Wat dus ook weer gunstig is voor mij.
In 2019 verscheen je boek ‘Volwassen worden is optioneel’. Dit jaar is het eerste deel van ‘Lotta’ uitgekomen. Hoe heb je het publiceren van beide boeken ervaren?
Heel fijn! Allebei bij een andere uitgever, en elke uitgever is anders, maar het zijn beide fijne uitgevers waar ik me thuis en welkom voel. Standaard Uitgeverij is natuurlijk een hele grote uitgeverij en het is voor mij de eerste keer dat het groter wordt aangepakt. Ze regelen advertenties, interviews, zorgen dat het boek werkelijk overal te koop is. Dat is heel bijzonder, en daardoor voel ik mij heel erg gewaardeerd. Door COVID is heel veel niet mogelijk, zoals de boekenbeurs in Antwerpen, en ik kan nergens signeren, dus het is ook een hele gekke tijd om een boek uit te brengen. Voorheen dacht ik altijd dat je eerst moet uitgegeven worden voordat je je bijvoorbeeld een stripmaker mag noemen. Ik denk dat het zeker heeft geholpen om me wat meer zelfvertrouwen te geven, maar het heeft me ook laten inzien dat ik dit gewoon ook al ben, ook zonder uitgevers.
Bij je 1-op-1 sessies omschrijf je in het kort je eigen loopbaan. Daar zeg je het volgende: “Aged 34, I had achieved everything I wanted to achieve in the profession (…)” Behalve dat dit natuurlijk een fantastische prestatie is, impliceert het ook dat je alles al hebt gedaan wat je zou willen doen. Wat zijn voor jou nu nog dingen die je zou willen bereiken?
Hahaha! Ik moet dat misschien nog een beetje aanvullen, dat is natuurlijk te kort door de bocht. Want welke doelen je ook hebt in het leven, zodra je doel ook maar een beetje in zicht komt, ga je nieuwe doelen verzinnen. Maar als ik alles opsom, dan heb ik veel meer gedaan dan dat er tien jaar geleden op mijn wensenlijst stond. Prentenboeken, stripboeken, exposities in binnen- en buitenland. Ik heb een strip gemaakt van Popeye in de VS en dat was een echt hoogtepunt. Ik heb met zoveel uitgevers en opdrachtgevers over de wereld mogen werken, en recentelijk met één van mijn helden Thé Tjong-Khing mogen werken… Het is meer dan ik had durven hopen.
Ik zou nog graag een prentenboek voor kleine kinderen willen schrijven en illustreren, en ik heb een aantal ideeën voor non-fictieboeken voor volwassenen die ik ook graag wil maken. Daarnaast ben ik begonnen met het schilderen van landschappen, iets wat dankzij de Coronacrisis is gekomen eigenlijk. En ooit wil ik het scenario schrijven voor een komediefilm. Dus, genoeg plannen nog en tijd te kort! Maar ik ben erg dankbaar voor wat ik al heb mogen doen en voel niet meer zo die drang om mijn leven compleet over de kop te gooien om mijn wensen in vervulling te laten gaan, wat ik tien jaar geleden nog wel had.
