Wie op zoek gaat naar oplage- en verkoopcijfers van stripverkopen in Nederland komt nergens uit. Anders dan in België, Duitsland en Frankrijk is de stripmarkt hier een gesloten, anoniem bolwerk. Cijfers worden niet gedeeld uit angst voor de concurrent, heet het dan.

Op Down the Tubes van stripconnaisseur John Freeman vind je veel over de stripcultuur in Engeland, waaronder dit interessante artikel over de stand van zaken aldaar. Geschreven in 2017, maar sindsdien wel regelmatig bijgewerkt, met cijfers en trends. Vooral de eindeloze spreadsheet met striptijdschriften voor kinderen valt op: ongeveer ieder kinder-televisieprogramma heeft een eigen tijdschrift, sommige zelfs meerdere.

Het nieuwe podcast-seizoen van Robin Vincks Stripjournaal is van start. Met zijn vaste sidekick, Stripglossy-uitgever Seb van der Kaaden, bespreekt hij de stripbladenmarkt samen met de bevlogen hoofdredacteuren Rob van Bavel (Eppo) en Tonio van Vugt (Zone 5300). In een rabiate vaart worden de kansen, uitdagingen en toekomstvisies doorgenomen. Dat levert mooie inkijkjes en inzichten op, maar ook veel vragen. Deze heren mogen gerust nog eens terugkomen voor nuances en verdieping.

Kan de wereld nog een website over strips gebruiken? Wij denken van wel en dat komt vooral omdat we iets missen. Er zijn veel – of in elk geval genoeg –  sites over strips die zijn geschreven vanuit het perspectief van de fan, de liefhebber; webstekken over stripfiguren, over favoriete stripauteurs of -albums. Het particuliere genoegen.

Wij willen iets noodzakelijks aan dat aanbod toevoegen: verhalen over het stripklimaat, het vakgebied, de boekenwereld, het aanbod, marketing en meer. Op de 9e Kunst willen we zaken uitzoeken, ter discussie stellen en aanzwengelen. Niet alleen voor striplezers, maar ook en vooral voor mensen die zijdelings met strips te maken hebben: de boekhandelaar, uitgever, de instituties, de vakverenigingen, én ook de nieuwe lezer. Samengevat, mensen die de strip kunnen helpen te groeien. Want eerlijk is eerlijk: de vaderlandse stripwereld staat nu niet bepaald bekend om zijn blik naar buiten.

Evengoed plaatsen we recensies, artikelen en interessant nieuws. Saai hoeft het dus zeker niet te worden. Kers op de taart zijn onze dossiers en wegwijzers. Een dossier bestaat uit meerdere artikelen rondom een thema dat we willen onderzoeken. Telkens als we nieuwe inzichten hebben gekregen, voegen we een artikel toe. Dossiers kunnen op die manier gevuld worden door verschillende auteurs, met verschillende expertises. Wegwijzers zijn bedoeld om nieuwkomers in korte tijd bij te praten over een specifiek thema. Dat kan gaan over het stripaanbod voor jongeren, maar ook over tips voor boekhandels die een stripafdeling willen opzetten. Net als dossiers, zijn wegwijzers levende documenten waar altijd nog wat aan toegevoegd kan worden.

We zijn nog druk met testen en scherpstellen, nog niet alle onderdelen zijn ingesteld en aangezet. Zoals we in de toekomst zoveel mogelijk samen willen bereiken, zo horen we nu ook alvast graag van je wat er beter kan, of anders. Kom maar op.

Ook als je interessante inhoudelijke ideeën hebt, zijn we één en al oor. Vertel ons vooral waarmee we aan de slag moeten.

De komende weken bouwen we verder. Wij verwachten dat alles half februari draait zoals we wensen. Sla intussen gerust op de tamtam: de 9e Kunst mag gehoord en gelezen worden.

In de aanbelevenswaardige podcast Off Panel van David Harper vertelt Tze Chun, comic-scenarist en mede-oprichter van de nieuwe,  veelbelovende comic-uitgeverij TKO waarom zij alles anders gaan doen: hij spreekt over de nieuwe uitgeefmodellen, legt uit welke keuzes zij maken om lezers aan zich te binden en hoe hij hoopt dat die frisse aanpak de stilstaande comic-industrie kan vlottrekken.

Lees ook Nieuwe stripuitgever TKO rammelt aan de poort

Chun is een bevlogen verteller, met een heldere visie die beslist niet uitsluitend op de Amerikaanse markt van toepassing is: Nederlandse uitgevers zouden ook eens buiten de gebaande paden kunnen treden. Tze Chun geeft een aantal belangrijke redenen om te veranderen en bewijst vooralsnog dat het stormachtige succes van TKO geen toevalstreffer is.

Luister de podcast met Tzu Chun.

Hugo Seriese, stripmaker te Den Haag, vroeg zich af waarom superhelden toch altijd uit de Verenigde Staten komen. Hij verzon een onversneden Hollandse superheld die zijn avonturen, net als Hugo zelf, gewoon beleeft in de Hofstad. Overdag gaat onze held als de mild mannered kantoorklerk Thijs door het leven, ’s nachts verandert hij in De Lijn.

 De Lijn is een op en top Nederlandse superheld. De toon wordt natuurlijk gezet door het Haagse decor – dat bij menig Hagenees herkenning zal oproepen – maar de ongepolijste eerlijkheid in het alledaagse aanmodderen van Thijs en het onconventionele nachtleven van De Lijn zijn minstens zo kenmerkend. Kiosk, het eerste verhaal, opent met Thijs die wakker wordt met een kater, hij worstelt met het alarm op zijn telefoon, gaat de confrontatie aan met zijn brakke spiegelbeeld en maakt een praatje met zijn buurman Omar. Diezelfde avond springt hij als De Lijn atletisch over de daken, verhindert een overval met een flitsende knokpartij en verspeelt vervolgens alle eer en glorie door ondersteboven gereden te worden. All in a day’s work. Dit alles wordt becommentarieerd door De Lijn zelf, die zijn gevoel voor (zwarte) humor nooit uit het oog verliest.

Met een ritme van een strip per week, die hij tekent naast zijn dagelijkse werk, is Hugo zelf ook een beetje een superheld. En dan vindt hij ook nog tijd om de lat elke aflevering weer ietsje hoger te leggen voor zichzelf. Het lukt hem dankzij een minimalistische aanpak, waarbij zwart, kleur en lege ruimte optimaal benut worden. De Lijn is gratis en voor niets online te lezen. Wat zijn we toch een bofkonten. Nieuwe lezers kunnen beginnen met Kiosk, het eerste verhaal, maar De missie is ook geen slechte keus, omdat we daarin iets ontdekken over de beweegredenen van Thijs. Ook leuk: De missie – De toelichting, waarin Hugo uitlegt hoe hij te werk gaat en dan ontdek je dat er bij het maken van een (goede) strip nog heel wat komt kijken.

delijnonline.nl/category/afleveringen

In het nieuwe nummer van BM Mag, het kwartaalblad van Ballon Media waarin de nieuwe uitgaven van onder meer Casterman, Dupuis, Lombard en Dargaud worden aangekondigd, lezen we iets bijzonders. Zonder verdere ruchtbaarheid blijken de albumprijzen voor de Vlaamse en Nederlandse markt verschillend te zijn: vast en zeker onder invloed van de stijging van het lage BTW-tarief in Nederland, dat immers ook voor strips geldt.

Dit betekent bijvoorbeeld dat Yasmina en de Aardappeleters van Wauter Mannaert in Vlaanderen € 19,95 kost en in Nederland € 20,50. Portret van een zuipschuit, de aankomende graphic novel van Olivier Schrauwen, kost respectievelijk € 29,95 en € 30,80. De nieuwe Robbedoes door… van Emile Bravo is € 9,95 en € 10,25; reguliere albums blijven in Vlaanderen € 7,95 en zullen in Nederland € 8,20 gaan kosten.

Of Nederlandse stripuitgevers de prijzen ook gaan verhogen, is nog niet bekend: we houden het uiteraard in de gaten. We zijn ook benieuwd of stripwinkeliers hun complete inventaris gaan omprijzen, of alleen de nieuwe albums.

Michael Kupperman, de auteur die dit jaar verraste met het wonderschone All the Answers, spreekt vrijuit in de podcast van Tim Smith, Don’t Do Things the Way I Do – A Podcast About Mistakes.
In het serieuze en onderhoudende interview verhaalt Kupperman, die eerder furore maakte met de hilarisch-abstracte nonsens van Tales designed to Thrizzle en Snake ‘n Bacon, over zijn grillige loopbaan. Zo keerde hij een paar jaar geleden de befaamde New Yorker de rug toe. Zijn reden: het stelt niets meer voor, het is een farce. Moedig om dan je biezen te pakken, behalve als je Kupperman heet.
Hij vertelt ook over het vermaarde Fantagraphics waar ze hem alles lieten doen wat hij maar wilde. Redactie? Sturing? Nee joh, doe maar wat jij wilt. Daar is ‘ie nu ook weg. Lui en armoedig vindt hij het achteraf.
Michael Kupperman is een eerlijke, uitgesproken stripmaker, zoals Marvano en Lectrr bij ons: een verademing om zo iemand te horen spreken.

Er is een nieuwe ster aan het comic-firmament en deze keer schijnt die meteen fel. TKO is een stripuitgever die het ‘helemaal anders gaat doen’. Of in ieder geval: ze gooien het bekende uitgeefidee over een andere boeg. Eerlijk is eerlijk: het klinkt goed, en oogt vooralsnog prima. TKO geeft in één keer complete comicseries uit, zodat je niet meer hoeft te wachten op het volgende issue, en dat daarna, et cetera. De vergelijking met Netflix voor strips wordt al overal geroepen, en daar heeft het inderdaad veel weg van.
Nog mooier: op de website van TKO kun je grasduinen in het aanbod en van alle reeksen het eerste deel gratis lezen. Zo weet je zeker dat je goed zit. In het geval van Sara, de nieuwe comic van Garth Ennis en Steve Epting, is het eerste deel alvast veelbelovend.

Onlangs is op een stripveiling in Dallas maar liefst zes ton betaald voor Master Race (EC, 1955), het aangrijpende Holocaust-verhaal van acht pagina’s van de hand van tekenaar Bernie Krigstein en scenarist Al Feldstein. Het verhaal verscheen in het Nederlands in de bundel De overlevende, als onderdeel van de Zeer Luxe reeks van Zozolala in 1988. De grote verrassing is de winnende bieder.

De hoogste bieder is de Boon Foundation for Narrative Graphic Arts, een nieuwe culturele organisatie uit Brussel, die in de nabije toekomst naar eigen zeggen “op zoek gaat naar de dialoog tussen de Negende Kunst en andere kunstvormen”. Dat zal gebeuren in een fysiek gebouw -er is nog geen adres- voor tijdelijke exposities, permanente tentoonstellingen, videospellen, stripverhalen, culturele activiteiten en evenementen. Er zal ook een bioscoop en en kunstwinkel gevestigd worden.

Namens de Boon Foundation sprak oprichter Phillipe Boon zijn blijdschap uit over de aanschaf: het werk past naar eigen zeggen perfect in de collectie, die sinds juni van dit jaar officieel bestaat.

Op de veiling werden meer iconische strippagina’s geveild. De totale opbrengst was meer dan 11 miljoen dollar. Andere indrukwekkende veilingstukken:

The Incredible Hulk #1 (Marvel, 1962) CGC NM- 9.2 White pages: $336,000

Steve Ditko Amazing Spider-Man #18 Story Page 22 Original Art (Marvel, 1964): $288,000

John Romita Sr. Amazing Spider-Man #60 Cover Kingpin Original Art (Marvel, 1968): $288,000

Jack Kirby and Syd Shores Captain America #109 Cover Original Art (Marvel, 1969): $264,000

Detective Comics #27 (DC, 1939) CGC Apparent NM- 9.2 Extensive (A-5) Off-white pages: $180,000

Action Comics #13 (DC, 1939) CGC VF/NM 9.0 Cream to off-white pages: $156,000

Amazing Fantasy #15 (Marvel, 1962) CGC VF- 7.5 Off-white to white pages: $144,000

Superman #1 (DC, 1939) CGC GD- 1.8 Off-white pages: $132,000

Amazing Fantasy #15 (Marvel, 1962) CGC FN/VF 7.0 Off-white to white pages: $114,000