Elk genre kent zijn clichés, sciencefiction zelfs een hoop. Het is opvallend hoe vaak buitenaardse beschavingen de mensheid op alle vlakken ver, ver vooruit zijn en desondanks het hoofd voor ons (moeten) buigen. Omdat ze ons willen vernietigen en wij ze op onnavolgbare wijze te slim af zijn, of gewoon omdat wij zo vreselijk interessant, creatief, halsstarrig, intelligent, charmant, ethisch, daadkrachtig of [noem een willekeurige eigenschap] zijn dat ze ons graag de leiding (en daarmee de hoofdrol in het verhaal) gunnen. Fred Duval vroeg zich voor de verandering af wat er werkelijk zou gebeuren mocht een hoogontwikkelde beschaving op aarde landen, zonder zich daarbij te laten leiden door xenofobie of narcisme.
We bevinden ons in de toekomst. Het klimaat is om zeep, flora en fauna hebben het zwaar, een aantal cruciale grondstoffen zijn op, naties vechten elkaar de tent uit, de Verenigde Staten is allang niet meer verenigd en tot overmaat van ramp is er zojuist een pandemie uitgebroken: de koorts. De mensheid loopt op zijn laatste benen. Het is op dit moment dat het Complex, een intergalactisch verbond, besluit in te grijpen. Ook al zijn we een stel barbaarse apen met moordlust, artistiek staan we ons mannetje, vinden zij. Voldoende in ieder geval om een reddingspoging te rechtvaardigen. Een interventiemacht, Renaissance gedoopt, wordt samengesteld uit verschillende buitenaardse soorten en richting de aarde gestuurd. Onze ontvangst is zoals je mag verwachten: agressief. Ondanks onze teloorgang investeren we nog steeds driftig in wapentuig, dus als de eerste buitenaardse schepen landen aarzelen we dan ook niet ze onder vuur te nemen. Maar de technologie van Renaissance is de onze zo ver vooruit dat de strijd bijna lachwekkend is. Al snel heeft Renaissance de touwtjes in handen.
Opvallend is dat de soldaten van Renaissance op een bijna barmhartige manier te werk gaan. Als liefhebbende volwassenen die een stel opstandige kinderen tot de orde roepen. Onder vrijwel alle omstandigheden blijven ze beheerst en proberen ze geweld – vooral dodelijk geweld – te voorkomen. Al snel beseft de mensheid dat Renaissance geen vijand is, maar er zijn natuurlijk altijd verzetshaarden van verstokte xenofoben. Verontrustender is dat er naast Renaissance ook een andere buitenaardse partij geland blijkt te zijn met minder vredelievende bedoelingen. Iemand probeert te profiteren van de tijdelijke chaos, maar het is niet direct duidelijk wie en waarom.
Renaissance kent een aantal hoofdpersonages. Belangrijkste zijn Swänn en Sätie. Twee pas gehuwde Näkän die beide als militairen werken bij Renaissance. Swänn (man) als soldaat, Sätie (vrouw) als arts. Daarnaast volgens we Liz uit Fort Worth, Texas, die haar gezin is kwijtgeraakt tijdens de invasie, en Hélène uit Parijs. Liz wordt gekoppeld aan Swänn, Hélène aan Sätie. Liz gaat op zoek naar haar verdwenen gezinsleden, Hélène naar een oplossing voor de Koorts. Zo ontstaan twee verhaallijnen met elk hun eigen plotlijn die er vooral op gericht zijn te laten zien hoe de aarde er aan toe is, hoe het laatste lokale verzet in de kiem wordt gesmoord, wat de intenties van Renaissance zijn en hoe alle soorten met elkaar omgaan. In een derde verhaallijn volgen we het vijfde hoofdpersoon, Lisä, een diplomate en ook een Näkän. Dankzij haar worden we op de hoogte gehouden van de plannen van en de onenigheid binnen Complex en het politieke getouwtrek dat ermee gepaard gaat.
Schrijver Fred Duval is geen onbekende als het om sciencefiction gaat. Travis, Carmen McCallum, Uur U en Hauteville House zijn titels van zijn hand. Duval houdt duidelijk van sciencefiction die niet te fantastisch wordt, de verhalen moeten een zekere relatie houden met het heden, maar tegelijkertijd legt hij het er wel graag dik op, met echte helden en veel actie. Wat dat betreft is Renaissance een vreemde eend in de bijt. De toevoeging van buitenaardse wezens en de geavanceerde, soms zelfs organische technologie waarvan ze zich bedienen, maakt Renaissance fantastischer dan al Duvals voorgaande werk. Tegelijkertijd is het spektakel tot een minimum beperkt. Alle personages staan met twee voeten op de grond, ze spelen tegen wil en dank een hoofdrol in het verhaal en alle verhaallijnen ontvouwen zich langzaam. Renaissance voelt daardoor realistisch en overtuigend.
Interessant is dat Duval erg veel moeite steekt in de wereld van de Näkän. Voor Liz en Hélène zijn de Näkän bij aanvang anonieme aliens in een uniform, zonder eigen verhaal. Maar voor de lezer zijn het dan al individuen in een samenleving die net zo gelaagd en complex is als die van ons. Zo ondermijnt Duval het beeld van ‘de’ aliens als een eenheidsworst, en maakt hij het nagenoeg onmogelijk Renaissance als de vijand te zien, zelfs op de momenten dat ze genoodzaakt zijn keuzes te maken die niet per se gunstig zijn voor de mens.
Minstens zo interessant is dat Duval op de hoogte lijkt te zijn van wat er speelt binnen de UFO-gemeenschap. Net zoals Eddy Paape ooit een poging deed de kennis en opvattingen van zijn tijd te etaleren in Luc Oriënt, zo lijkt Duval dat in Renaissance te willen doen. De meerdere facties met tegenstrijdige belangen en de zwevende schepen die zich met hoge snelheid zonder zichtbare aandrijving kunnen verplaatsen zijn daar voorbeelden van, maar ook zaken als organische technologie, transformerende schepen en telepathie. Het is allemaal niet uniek, maar de mix van fenomenen en de manier waarop Duval ermee omgaat lijken niet louter toevallig. Tegelijkertijd maakt hij doelbewust keuzes in wat hij wil gebruiken en schept hij zijn eigen wereld met zijn eigen technologie en zijn eigen buitenaardse soorten.
Tekenaar Emem, die we nog kennen van Carmen McCallum en Hauteville House, levert uitstekend werk af. Ook hij werkt ingetogener dan we van hem gewend zijn. Zijn buitenaardse wezens komen geloofwaardig en levensvatbaar over en zijn stuk voor stuk individuën, ook al zijn de verschillen soms subtiel. Ook de wereld van de Näkän en de door hen gebruikte technologie zijn prachtig om te zien. Fantasierijk, met een aantal mooie vondsten, en opnieuw geloofwaardig. Emem weet een mooie balans te vinden tussen het fantastische en het banale.
Renaissance is opmerkelijk ingetogen en als poging een realistisch verhaal te maken over een buitenaardse invasie, buitengewoon interessant. Liefhebbers van klassieke sciencefiction hadden misschien liever wat minder geklets en meer actie gezien, maar wie het werk van Léo met smaak leest of films als Arrival graag ziet, zal zich hier zeker geen buil aan vallen.
Fred Duval & Emem – Renaissance 1, 2 en 3. Dargaud. Per deel: 56 pagina’s (plus 4 pagina’s dossier in deel 1), kleur, softcover. € 8,50
