Het is verleidelijk om een recensie van de nieuwe stripbundel van Tom Gauld overdadig te larderen met voorbeelden*. Om over zijn werk te spreken als er niet een heleboel van zijn stroken te lezen zijn, is tamelijk onzinnig. Waarom? Omdat het zo duidelijk is dat na vijf voorbeelden iedere lezer meteen naar de winkel gaat om de overige 150 stroken ook te lezen. Nog mooier is het dat Gauld in zijn nieuwe bundeling, de vierde in dit oblong formaat, zich helemaal op het boek als vertrekpunt heeft gestort. Het is daarmee gemakkelijk de ultieme strip voor boekenliefhebbers. Ideaal voor een paar avondjes genieten: je jast het er niet achter elkaar doorheen. Zijn strips zijn chocoladeboontjes, af en toe een paar, geen handen vol.
De meeste stroken uit Revenge of the librarians verschenen in de boekenbijlage van The Guardian. Iedere week ‘een nieuwe Gauld’ is goed te doen. Werkt het in een bundeling ook? Jazeker, want het knappe van zijn werk zit ‘m in de veelzijdigheid. Wie de hele bundel uitleest, heeft nog steeds het vermoeden dat Gauld pas aan het oppervlak van zijn kunnen heeft getekend. Gemakkelijk gesteld, eerlijk gezegd, want hij bewijst al jaren over een heel diverse en vaardige geest te beschikken die hem in staat stelt over ieder onderwerp onwaarschijnlijk veel invalshoeken te fabriceren. Literatuur en wetenschap zijn Gaulds favorieten, dat is intussen wel doorgedrongen.
Met zijn curieuze stokpoppetjes, die toch opvallend veel schwung en uitstraling hebben, heeft Gauld een ideale vorm te pakken, vergelijkbaar met de swingende figuurtjes van Maaike Hartjes. Een poppetje met een halfzachte kromming in het midden is toch onmiskenbaar een getergde figuur; iemand die tegen beter weten in kinderen probeert te overtuigen dat lezen leuk is, heeft een houding die iets van trots verraadt maar even gemakkelijk bij het eerste zuchtje tegenspraak knakt. Gauld is de maximaalste minimalist van de stripwereld.
Is Revenge of the librarians goed? Ja, maar even goed als zijn eerdere bundelingen. De kwaliteit is constant, het is zoals Neil Gaiman in een glorieuze blurb zegt: Tom Gauld is altijd grappig, maar dan grappig op een manier waardoor je je slimmer voelt. Dat klopt. Bij Gauld gniffel je om de situatie, niet om de mensen die erin afgebeeld worden. Die dienen hooguit de grap, ze zijn nergens het lijdende voorwerp.
Waar toch een ontwikkeling in schuilt is Gaulds kleurgebruik, vooral bij strips van een enkel plaatje. Zijn kleuren neigen dan steeds meer naar het palet van Chris Ware: zachte tinten die een hele gevoelslaag toevoegen: een beetje sentimenteel en melancholisch. Het kan toeval zijn, of aan het onderwerp liggen, maar het werkt.
Tom Gauld – Revenge of the librarians. Canongate Books. 160 pagina’s hardcover. $ 24,95
* kon het niet laten….
