Tranquilo: Boekhandel Van der Velde in de Broeren, Zwolle
Artikelen

Boekhandel Van der Velde in de Broeren: “Strips inkopen is heel erg trial and error”

Omslagfoto ©2016 Tranquilo

Er is een vraag die mij al een tijdje plaagt: hoe makkelijk is het voor een algemene boekhandel om een goede stripcollectie op te bouwen? Binnen de Nederlandse stripwereld wordt graag en geregeld geklaagd over de desinteresse voor strips bij de algemene boekhandelaar, maar niemand lijkt zich ooit af te vragen of die desinteresse wellicht mede in stand gehouden wordt door de stripwereld zelf. Hoe ziet de wereld van de strip eruit voor ‘buitenstaanders’ en is er iets dat we zouden kunnen doen om hem toegankelijker te maken?

Toen ik ooit de Openbare Bibliotheek Arnhem hielp met het opfrissen van hun collectie, en opnieuw toen ik uitgever werd van soul food comics viel het me op dat de afstand tussen de stripwereld en de rest van de boekenwereld groot is en de drempel hoog. Er zijn geen websites, of organisaties die professionals zonder stripkennis wegwijs kunnen maken in het aanbod, waardoor initiatieven om meer met strips te doen vaak al stranden in de aanloopfase. Zelfs de folders die door de uitgeverijen worden verspreid, zijn steevast gericht op liefhebbers en zijn abracadabra voor ieder ander. Met een totaalaanbod van ongeveer 10.000 nieuwe boektitels per jaar (dus van kookboeken tot literatuur en alles ertussen), wordt de verleiding voor een inkoper erg groot om de energie in andere, ‘makkelijkere’ boeken te steken.

Toch ontstaat er de laatste jaren bij de algemene boekhandel schoorvoetend meer interesse voor strips. Algemene boekhandels konden decennia lang varen op een vaste koers, maar door de toegenomen concurrentie van grote webshops en de voortschrijdende ontlezing, is de noodzaak voor een betere aansluiting bij de wensen van de consument de laatste jaren gegroeid. De tafels met boektok-leestips zijn daar een duidelijk voorbeeld van. Maar er zijn dus ook boekhandels die ervoor kiezen hun energie te steken in een gedegen stripaanbod. Donner in Rotterdam en Scheltema in Amsterdam staan hier al jaren om bekend, maar Paagman in Den Haag en Broesse in Utrecht zijn sinds enige tijd ook van de partij en niet te vergeten Van der Velde, een keten die actief is in het noorden van Nederland. 

Sinds Van der Velde de boekhandel Waanders in de Broeren overnam – daarop omgedoopt tot het hakkelende Van der Velde in de Broeren – is ook Zwolle een stripafdeling rijker. De collectie is op dit moment nog bescheiden, maar je kunt zien dat er met aandacht en beleid wordt ingekocht. De stripafdeling staat bovendien niet ingeklemd tussen de kinderboeken en het toilet, maar bevindt zich naast de YA en de Engelstalige literatuur. De nieuwe strips, comics en manga liggen dus op de tafel naast de boektok top 10, en de Engelstalige fantasy en sciencefiction.

Navraag leert dat de afdeling het goed doet en dat men binnenkort zelfs wil gaan uitbreiden. De bovenste verdieping staat momenteel leeg, op een koffiehoek na, en die ruimte zal binnenkort deels benut worden om van de huidige striphoek een heuse afdeling te maken. Bertrand Maas en Lieke Kleverwal hebben hoge verwachtingen van de nieuwe afdeling. Maas heeft de striphoek een aantal jaren geleden uit de klei getrokken en Kleverwal verzorgt sinds ongeveer een jaar de inkoop.

Van der Velde in de Broeren

Waarom hebben jullie twee je binnen deze boekhandel over de strips ontfermd?

Bertrand Maas(52): “Ik ben een enorme stripliefhebber. Ik heb kisten vol. Een oom van mij had van die groene tijdschriften met verstripte wereldliteratuur (Toppers in strip. Wereldberoemde verhalen, red.) en als kind heb ik die eindeloos zitten lezen. En ik lees nog regelmatig met veel plezier Kuifje en Suske en Wiske, Asterix, Douwe Dabbert… In de boekhandel had ik er nooit veel mee gedaan, maar toen we naar het nieuwe pand in de voormalige Broerenkerk verhuisden, hadden we ineens de ruimte. Belangrijk was ook de wisseling van eigenaar. Toen we nog Waanders in de Broeren heten, was er weinig behoefte aan vernieuwing. Sinds we onderdeel zijn van Van der Velde is dat anders. Dus toen ik opperde dat ik iets met strips wilde doen, kreeg ik gelijk het vertrouwen van de directie. Daarop heb ik iemand gezocht om me te helpen. Ik wilde iemand die er interesse in heeft en dat werd dus Lieke. Zij mag haar gang gaan, ik houd de cijfers wel bij om te zien of het goed gaat.”

Lieke Kleverwal (24): “Ik heb illustratie op de kunstacademie gedaan en dat was blijkbaar voldoende om me te kwalificeren (lacht). Maar ik lees ook af en toe strips en heb dat altijd heel leuk gevonden, dus ik wist er van al mijn collega’s ook het meest vanaf. Al beschouw ik mezelf niet als een echte stripnerd, hoor. Ik vind het leuk, maar als je de diepte ingaat ben je me snel kwijt.“

Hoe was de situatie voor jullie je schouders eronder zetten?

Bertrand: “Voorheen hadden we ook altijd strips, maar slechts een paar. De gebruikelijke series, zeg maar, van een aantal leveranciers, zoals MDS (distributeur van destijds Ballon Media en tegenwoordig Standaard Uitgeverij) en Van Ditmar. Dan kwam er een vertegenwoordiger langs met een catalogus en daar bestelden we dan wat uit. Zo is dat lange tijd gegaan.”

Hoe is dat voor een boekhandel? De bestelcatalogus van Van Ditmar (Ready to Read), vond ik tijdens mijn werk in Stripboekhandel De Noorman onoverzichtelijk en weinig informatief. Voor inkopers die niet zo goed bekend zijn in de strips lijkt het me een ware beproeving.

Bertrand: “Lieke en ik deden de bestellingen niet in die tijd, maar ik stel me voor dat onze inkoper ging zitten met de vertegenwoordiger en dan gewoon wat verschillende titels uitkoos. Dat ging toch vooral op goed geluk. Er was niemand die er echt iets vanaf wist. Vertegenwoordigers geven op zo’n moment wel eens, wat wij noemen, een standing order: het advies om titels in te kopen die je eigenlijk gewoon in huis moet hebben. Daar zat dan recht van retour op, zodat we niet-verkochte exemplaren na een bepaalde tijd konden terugsturen.

De meeste boekhandelaren hebben een zwak voor literatuur, niet voor stripboeken

“Vanaf ongeveer 2005 raakten graphic novels wat meer in zwang. Die werden ook besproken, bijvoorbeeld in de NRC en Boekblad, en dat maakte voor ons beter duidelijk welke titels we moesten hebben. Dat gold denk ik voor alle boekhandels, niet alleen voor ons. Dat was ook de tijd waarin literaire uitgevers zich met graphic novels begonnen te bemoeien. De Bezige Bij gaf bijvoorbeeld De avonden uit van Dick Matena en natuurlijk ook de boeken van Marten Toonder met de blauwe linnen rug. Bij elk nieuwe Bommelboek verscheen er in de NRC een bon voor € 2,50 korting. Je kon er wel 150 van inkopen, die vlogen de winkel uit. Toch, welbeschouwd stelde het niet zoveel voor, we deden het er echt bij.”

Ik vraag me altijd af waarom er zo weinig algemene boekhandels zijn die stripboeken serieus nemen. Ik hoor en merk vaak dat het er in boekhandels een beetje bij gedaan wordt, dat er niemand rondloopt die er kennis van heeft en dat men dit blijkbaar ook niet zo bezwaarlijk vindt.

Bertrand: “De marges zijn laag, vaak minder dan 40%, dus we verdienen er als winkel niet zoveel aan. Dat is voor veel winkels misschien wel de belangrijkste reden om ze niet aan te schaffen. Toch is het wel een interessante vraag: wanneer gaan de boekhandels de stripboeken eens serieus nemen? Er moet iemand in de winkel rondlopen die erin geïnteresseerd is, die er verstand van heeft, die er mogelijkheden in ziet. Dan kan het. Maar de meeste boekhandelaren hebben een zwak voor literatuur, niet voor stripboeken.”

Van der Velde in de BroerenTegen die ‘trend’ in besloten jullie een paar jaar geleden toch om er meer mee te gaan doen.

Bertrand: “Toen de winkel verhuisde van Het Eiland naar de voormalige Broerenkerk werkten we nog steeds op de zojuist beschreven manier. Toch zijn we er toen wel meer mee gaan doen. We kregen best een aardige collectie.

“We hadden lange tijd in Zwolle een stripwinkel, De Boekenhalte. Die bevond zich in de Assendorperstraat. En lang geleden zat er naast de Sassenpoort ook een soort stripwinkel. Daar kon je vanalles kopen, niet alleen strips, maar ook elpees, antiek, rare verzamelingen… het was mijn favoriete winkel. Klanten die bij ons langs kwamen voor stripboeken en die wij niet konden helpen, verwezen we altijd naar hen door. Dat was voor ons dan ook een belangrijke reden niet echt in stripboeken te investeren. Waarom zouden wij immers een heel fonds neerzetten als er al specialisten in de stad te vinden zijn?

“Een aantal jaar geleden is De Boekenhalte ermee opgehouden. En toen kwam Amin Gemei langs, van uitgeverij Dark Dragon Books en distributeur Darsil Media. Wij zeiden in eerste instantie dat we niet zoveel met stripboeken deden, maar toen hij liet zien wat hij uitgaf dachten we: “laten we het gewoon eens proberen”. Wat we hadden liep niet zo heel goed en er was regelmatig gedoe met de leveringen van MDS. Het liep gewoon niet zo lekker. Dus toen hebben we het een jaar of twee geprobeerd met de boeken van Darsil Media. Daarna vertrok onze inkoopster en nam Lieke het over. Zij is toen gelijk gaan schiften, alles wat niet of onvoldoende verkocht hebben we teruggestuurd. Dat kon, want we hadden op alles recht van retour. En vervolgens heeft Lieke met de verkoopcijfers als leidraad een nieuwe selectie aan titels gekozen.”

Lieke: “Toen ik hier al een jaar of twee werkte, besloot de toenmalige inkoopster van de stripboeken ermee te stoppen en toen werd ik gevraagd het over te nemen. Daar heb ik wel even over moeten nadenken, omdat ik mezelf niet als een expert zie. Ik beschouw mezelf wel als een striplezer, maar lees voornamelijk Engelstalige stripboeken. Toen ik besloot om het te doen ben ik daarom eerst maar eens in de cijfers gedoken om te zien hoe de verkoop was. Op basis daarvan heb ik toen een eerste selectie gemaakt van boeken om terug te sturen.”

Bij ons komen de dagjesmensen, de impulskopers. Die willen niet een duur boek kopen, of een hele reeks, maar gewoon een album.

Bertrand: “Alle hardcovers gingen toen gelijk terug, dat herinner ik me nog. We kregen altijd twee uitvoeringen geleverd van dezelfde titel: een hard- en een softcover. Daar zijn we toen mee gestopt. Net als met de pakketten, dat waren ook geen bestsellers. Mensen hadden wel interesse in de bewuste series, maar ze waren altijd op zoek naar een specifiek deel. Ze wilden niet zo’n heel pakket kopen en wij wilden het niet uit elkaar halen.”

Dat moet wel een leerschool geweest zijn voor jullie, om te ontdekken hoe het brein van de striplezer werkt.

Lieke: “Ja, dat klopt. We gingen ons afvragen wat voor klanten hier eigenlijk binnenlopen. We begrepen al snel dat de echte liefhebbers toch naar Kampen gaan, naar De Fantast. Bij ons komen veeleer de dagjesmensen, de impulskopers. Als die boeken zien staan van Spider-Man dan willen ze daar iets van meenemen. Maar ze willen niet een duur boek kopen, of een hele reeks, maar gewoon een enkel album.”

Van der Velde in de BroerenIk had verwacht dat het verdwijnen van De Boekenhalte een groot aantal liefhebbers zou achterlaten die eerst eens hun geluk bij jullie gingen beproeven.

Bertrand: “Dat was aanvankelijk ook onze verwachting, maar we hebben natuurlijk maar een selectie van het totale aanbod. Heel anders dan De Fantast. En Kampen is maar een kwartiertje met de trein van Zwolle verwijderd.”

Lieke: “We krijgen geen verzamelaars over de vloer die hun series compleet willen maken. Daar wordt tenminste nooit naar gevraagd.”

Hoe koop je in voor impulskopers? Dat lijkt me een lastig publiek, je kunt moeilijk voorspellen wat ze oppakken.

Lieke: “Je leert gaandeweg. Alles van Marvel verkoopt. Dat kun je blind inkopen. Fantasy daarentegen, zoals die van Dark Dragon Books, is hit or miss. Een mooi omslag is erg belangrijk en een moderne tekenstijl verkoopt beter dan een klassieke. Oorlogstrips en westerns bleken geen succes. We verkochten ze wel, maar zo af en toe, onvoldoende in ieder geval om hele reeksen neer te zetten. Netflix-series die verstript zijn verkopen daarentegen wel weer goed. Dat geldt ook voor adaptaties van romans. En LHBTI+, dat kun je ook blind inkopen. Zo leer ik steeds weer bij en dat gebruik ik dan om het assortiment uit te breiden.”

Bertrand: “Het staat nu op de afdeling met Engelstalige boeken en die loopt als een dolle. Toen we daar een plek voor zochten dachten we ook gelijk aan de striphoek, want die had toen nog geen vaste plek. Daar zaten we een beetje mee in onze maag. Ik zag wel een zekere overlap qua publiek. Je ziet namelijk een beetje dezelfde genres terugkomen, zoals fantasy, sciencefiction, horror…” 

Van der Velde in de BroerenLieke: “En we verkopen meer Engelstalige strips dan Nederlandstalige. De verhouding is ongeveer 80/20. Dat komt hoofdzakelijk door de manga, dat is heel erg in. Daarvan verkopen we heel erg veel.”

Bertrand: “Inmiddels loopt het zelfs zo goed dat we het idee hebben opgevat om de stripafdeling naar de bovenste verdieping te brengen en er een halve verdieping mee te vullen. Dan wordt het een gespecialiseerde afdeling.”

Hoe kom je aan je informatie om afgewogen keuzes te maken tijdens het inkopen? Zijn er websites of andere bronnen waar je gebruik van kunt maken?

Lieke: “Eigenlijk niet. Ik kijk bij Gardners, onze importeur van Engelstalige boeken, naar de omslagen van nieuwe aanbiedingen. Als het er mooi uitziet probeer ik het. Het is elke keer weer spannend als het binnenkomt, of het ook werkelijk datgene is wat je had gehoopt. Als het in de winkel staat en het wordt meegenomen, bestel ik bij. Zoniet dan zoek ik weer iets nieuws. Het is dus heel erg trial and error.

“Wat ik lastig vind bij strips, is dat het binnenwerk minstens zo belangrijk is als het omslag. Daar zie je bijna nooit wat van in de folders. Je kunt alleen maar inkopen op het omslag en dat is heel erg lastig. Ik wil het boek voor me kunnen zien. En eigenlijk niet alleen het omslag, maar ook het formaat en hoe dik het is.”

Een vertegenwoordiger voor strips zou enorm helpen […] en leesexemplaren voor stripboeken zijn ook zeer welkom

Wat zou jullie kunnen helpen om het succes van de stripafdeling te vergroten?

Bertrand en Lieke kijken elkaar vragend aan en zeggen na een korte pauze: “Daar moeten we even over nadenken”. Toch, als we erover doorpraten, borrelt er al snel het een en ander naar boven.

Bertrand: “Je kunt niet van alles wat er in de winkel staat expert zijn, dus bij het inkopen ga je vaak af op de promotieteksten van de uitgevers. De meeste reguliere uitgevers hebben bovendien een vertegenwoordiger die je kan wijzen op titels die het goed zouden doen bij ons in de winkel en die kan je ook een keer matsen met bijvoorbeeld recht van retour als ze veel vertrouwen hebben in een boek. Dat mis je doorgaans bij strips. Een vertegenwoordiger voor strips zou enorm helpen.”

Lieke: “Dat klopt, maar dan moet het niet iemand zijn die alleen maar populaire titels naar voren schuift, maar iemand die met ons meedenkt. En het fonds moet natuurlijk aansluiten bij wat we verkopen. Standaard Uitgeverij stuurt wel een vertegenwoordiger langs, maar eigenlijk verkopen we hun boeken niet zo goed.”

Bertrand: “Bovendien kunnen Darsil Media en Standaard natuurlijk alleen over hun eigen fonds advies geven. Het zou mooi zijn als een vertegenwoordiger wat meer in de breedte kon adviseren. Op de inkoopbeurzen (voor algemene boekhandels worden drie keer per jaar beurzen georganiseerd waar ze nieuwe titels inkopen, red.) ben ik nooit zo’n vertegenwoordiger van stripboeken tegengekomen, maar dat zou best handig zijn.”

Lieke: “Trouwens, leesexemplaren voor stripboeken zijn ook zeer welkom. Dat je ze een keer kunt inkijken voor je ze inkoopt.”

Leesexemplaren (gratis exemplaren voor boekhandelaren, red.) kennen we eigenlijk niet in de stripwereld. Ik ben gewend dat je als winkel bij twijfel één exemplaar bestelt. Die raak je altijd wel kwijt en dan kun je hem een keer lezen. Werkt dat bij jullie niet zo?

Lieke: “De boeken in de winkel zijn alleen voor de verkoop. In de winkel heb je geen tijd om te lezen en mee naar huis nemen mag niet. We lezen daardoor geen boeken die hier in de kast staan. Als ik wil weten wat erin staat, moet ik ze zelf aanschaffen. Ik lees voornamelijk Engelstalige strips, daar weet ik wel het een en ander vanaf, maar dat geldt niet voor de Nederlandstalige strips. Die zal ik niet zo snel kopen en er zijn dus ook nooit leesexemplaren van, dus dat maakt het best lastig om te bepalen wat interessant is. Die paar voorbeeldpagina’s die er af en toe in de folders staan, zijn echt niet genoeg om een indruk te krijgen.”

Van der Velde in de BroerenStripboeken zijn duurder om te maken en de oplages zijn relatief laag. Als 200 boekhandels een leesexemplaar opvragen is de winst verdampt. Welke eisen stellen jullie aan leesexemplaren? Is een goedkope, incomplete variant ook goed?

Bertrand: “De tekst hoeft niet definitief te zijn. Er mogen best nog wat d’tjes en t’tjes op de verkeerde plek staan. Zo’n exemplaar, een gecorrigeerde drukproef, wordt meestal een paar maanden voor het boek verschijnt opgestuurd. Er zijn ook exemplaren van 20 of 40 pagina’s met een nietje erdoor, die je kunt weggeven aan je klanten. Die worden kort voor het boek verschijnt naar de boekhandels gestuurd. En als het boek eenmaal is verschenen, of dat elk moment kan doen, dan krijgen we gewoon een standaard exemplaar.”

Lieke: “Het hoeft niet het volledige boek te zijn, als het maar meer pagina’s zijn dan die twee of drie die nu in de folders staan. Het hoeft ook niet helemaal in kleur te zijn. Als ik een paar pagina’s te zien krijg die een indruk geven van de inkleuring dan is het genoeg, dan mag de rest best zwart-wit zijn. Als ik in ieder geval maar een indruk krijg van het verhaal en hoe het verteld wordt.”

Bertrand: “Hoe doen stripboekhandels dat?”

Die hebben altijd veel kennis in huis. Ze kennen de auteurs, de uitgevers, de series… Bovendien weten ze vaak wel ergens een website te vinden waar ze een preview of wat oud werk kunnen bekijken. Dan krijgen ze in ieder geval een idee. Maar zelfs dan blijft het ook een kwestie van proberen en goed kijken naar hoe het publiek reageert.

Bertrand: “Het blijft inderdaad aftasten. We zien wel dat ons publiek zich wat ontwikkelt, maar het blijft de vraag wat we zullen proberen. Wil men ook Douwe Dabbert? En De rode ridder? En willen wij dat allemaal neerzetten?”

Lieke: “Je krijgt wel feedback van klanten, maar dan vooral doordat je gesprekken afluistert, niet doordat ze op je afstappen. Doordat de strips de ruimte delen met andere boeken weet je ook nooit waar klanten precies voor komen. Bekijken ze stripboeken omdat ze gericht zoeken of enkel omdat het omslag ze bevalt? We hebben wel wat vaste klanten voor de manga, maar die vragen zelden of we aan bepaalde series of ontbrekende nummers kunnen komen.”

Van der Velde in de BroerenAls de strips naar boven verhuizen, wordt het een gespecialiseerde afdeling. De kans dat je dan wat meer contact krijgt met je klanten is groot. Kijk je daarnaar uit?

Lieke: “Zeker. Om ze wat beter te leren kennen, maar ook om ze te vragen naar tips en informatie.”

Wat is jullie verwachting, of hoop van die nieuwe afdeling?

Bertrand: “We willen natuurlijk eerst en vooral de investering terugverdienen, maar we hopen uiteraard op meer. Als de markt zo groot is als we nu vermoeden dan zou er wel wat mogelijk moeten zijn.”

Lieke: “We denken dat we vooral meer manga en Engelstalige strips gaan verkopen. Van de graphic novels verwachten we niet zoveel, sowieso niet van de Nederlandstalige graphic novels. Er verschijnen best mooie boeken, maar het wordt doorgaans maar matig verkocht. Als kranten of andere media er aandacht aan besteden, zoals dat het geval was voor La Bande Dessinée de Drs. P, dan kan het wel ineens opgepikt worden. Dagen van zand, van Aimée de Jongh, verkocht bijvoorbeeld erg goed na haar optreden in Brommer op zee. En daardoor verkocht ook haar opvolger, het Vrije Vluchtalbum Zestig lentes, best goed.

“Het hangt er ook vanaf waar je een boek neerlegt. Er zijn strips die je alleen verkoopt als je ze hierboven, naast de Engelse boeken legt, maar er zijn ook strips die je alleen op de begane grond verkoopt. Ik hoef hier bijvoorbeeld geen Suske en Wiske neer te leggen, die albums doen het beneden veel beter.”

Bertrand: “Dat geldt ook voor de Bommelboeken, of bijvoorbeeld Familieziek van Adriaan van Dis. Bij de literatuur verkoopt dat goed, maar leg het bij de strips en niemand kan het meer vinden.”

Lieke: “We leggen stripboeken daarom niet automatisch op de stripafdeling. Als we denken dat ze elders beter verkopen, leggen we ze daar neer. Bij kunst staan een paar strips, bij psychologie liggen er ook een paar, bij de kinderboeken, en zo verder.”

Bertrand: “Soms leggen we een titel zelfs op twee afdelingen tegelijk. Dat kan natuurlijk best verwarrend zijn, dus ik kan me voorstellen dat er een hoop winkels zijn die daar geen zin in hebben.”

[Stripboeken bestellen] is best omslachtig en het feit dat Van Ditmar er straks mee ophoudt gaat het nog lastiger maken

Algemene boekhandels in Nederland bestellen vrijwel al hun boeken bij Centraal Boekhuis (CB). Het bestellen en factureren gaat allemaal geautomatiseerd en ontslaat jullie van een hoop werk. Bij stripboeken is het allemaal handwerk, daar is vrijwel niets geautomatiseerd. Hoe is dat voor jullie?

Lieke: “Ik kan geen enkel stripboek via ons systeem bestellen. Stripboeken moeten bovendien van een heleboel verschillende partijen komen. Het is best omslachtig en het feit dat Van Ditmar er straks mee ophoudt gaat het nog lastiger maken.”

Bertrand: “Het bestellen van Engelstalige boeken, dus ook stripboeken, kost sowieso meer werk. Je moet meer zoeken, beter opletten op de marges voor de winkelier, je afvragen hoe snel er wordt geleverd en alles dat binnenkomt moet je handmatig invoeren. Dat is best complex. Voor Nederlandse boeken die je bestelt bij CB geldt dat allemaal niet.”

Lieke: “Je moet ook ver vooruit kijken. Je kunt niet voor de volgende dag bestellen zoals bij CB, je moet per week bestellen en bij Darsil Media bestel ik het zelfs voor een maand. Dus ik moet elke keer inschatten wat ik de komende maand denk te verkopen. Bij de Engelstalige import kan het zelfs zo zijn dat ze het vandaag aanbieden en het volgende week alweer op is. En als je pech hebt is het dan ook nog eens voor onbepaalde tijd uitverkocht. Eigenlijk moet je niet alleen vooruitkijken, maar ook gokken.”

Jullie vertelden net dat de stripboeken beter waren gaan verkopen, nu ze naast de YA en de Engelstalige boeken staan. Dat was ook de reden om de afdeling te verplaatsen en uit te breiden. Kunnen jullie daar iets over zeggen?

Bertrand: “Ik denk dat we bijna het dubbele verkopen sinds de stripboeken op deze plek staan. Er is in dit pand, maar ook binnen het bedrijf, gelukkig ruimte om zo af en toe eens wat proberen. Zo stapte er eens iemand op ons af die boeken maakte over treinen. Als wij ze wilden verkopen, zou hij de promotie doen. We werden de achtste winkel in Nederland die ze verkocht, dus dat is redelijk exclusief. We hebben toen een rij van die boeken neergezet en dat bleek het hele jaar door goed te verkopen.

“Zoiets is leuk om te doen. Je bespeurt een gat in de markt, springt erin en dan wil je ook dat het een succes wordt, dus steek je daar extra energie in. Dan gaat het vanzelf lopen. Dat zijn we ook van plan met de nieuwe stripafdeling: met gestrekt been erin!”