Foto header: Monique Kooijmans
Maandag 23 mei was een gedenkwaardige dag. Ongeveer twee weken voor de 89ste geboortedag van Jan Kruis (8 juni 1933) werd de schenking van de Jan Kruis Collectie aan het Allard Pierson vastgelegd in een contract, ondertekend door Gerard Nijsten – directeur van de Universiteitsbibliotheek van Amsterdam, waar het Allard Pierson onder valt – en Andrea Kruis – voorzitter van de Stichting Jan Kruis Collectie. Dit in aanwezigheid van Els van der Plas – de nieuwe directeur van het Allard Pierson – Leontine Kruis, John Croezen en Jos van Waterschoot, waarbij de laatste twee ook bestuursleden van de stichting zijn. Jos van Waterschoot, curator populaire cultuur bij het Allard Pierson, legt uit wat het belang is van de collectie en wat deze overdracht behelst.
Striptekenaar Jan Kruis (8 juni 1933 – 19 januari 2017) werd opgeleid als illustrator en publiceerde begin jaren vijftig zijn eerste strip in de Rotterdamse krant De Havenloods. Hij kreeg bekendheid door zijn strip Jan, Jans en de kinderen. De eerste aflevering verscheen in 1970 en de verhalen over de fictieve Nederlandse familie Tromp en hun huisdieren worden tot op de dag van vandaag gepubliceerd in het weekblad Libelle. De strip was al snel onwaarschijnlijk populair, van elk album gingen wel 300.000 exemplaren over de toonbank. Jan Kruis tekende de strip tot en met 1999, die tekeningen maken deel uit van de schenking. Daarna ging hij met pensioen en werd het werk overgenomen door een groep tekenaars onder de naam Studio Jan Kruis.
Voor Kruis beroemd werd met Jan, Jans en de Kinderen werkte hij als reclametekenaar en illustrator, en maakte hij andere strips waaronder Tommy en een paar verhalen van Sjors en Sjimmie, en tekeningen voor jeugdtijdschrift Taptoe. Na zijn pensioen werkte Kruis aan een rijk geïllustreerde uitgave van Multatuli’s Woutertje Pieterse. Dat boek verscheen in twee delen in 2007 en 2010 bij de Bezige Bij. In 2009 werd hij onderscheiden met de prestigieuze Marten Toonderprijs, een oeuvreprijs voor een striptekenaar die een belangrijke bijdrage leverde aan de Nederlandse cultuur.
Reeds bij leven maakte Jan Kruis er werk van de collectie onder te brengen in een op te richten Jan Kruis Museum, maar dat viel niet mee. Dat lag uiteraard niet aan de bekendheid of het belang van het werk van Jan Kruis, maar had alles te maken met de problematiek die komt kijken bij het bewaren van een dergelijke collectie. Het gaat om ruim 4000 strippagina’s, illustraties, tekeningen en schetsen, al dan niet gepubliceerd. Die moeten worden gerubriceerd, omgepakt waar nodig, gerestaureerd, en vervolgens ontsloten, beschreven en in een later stadium wellicht gedigitaliseerd. En daarna uiteraard duurzaam worden opgeslagen in een geklimatiseerd magazijn. Een complicerende factor daarbij is dat de ruim 1200 originele pagina’s Jan, Jans en de kinderen ook nog moeten worden ‘schoongemaakt’. Bijna dertig jaar plakband en slechte lijm hebben stevig huisgehouden in deze originelen. Gelukkig heeft het Prins Bernhard Cultuurfonds de stichting subsidie gegeven om daar wat aan te doen.
Begin volgend jaar moet de restauratie voltooid zijn en kunnen de pagina’s definitief worden toegevoegd aan de Jan Kruis Collectie bij het Allard Pierson. Daar zal de collectie tot in de eeuwigheid een ereplaats innemen en beschikbaar zijn voor onderzoek en wie weet een mooie expositie in de nabije toekomst.
