Mobile Suit Gundam is een langlopende, populaire mechaserie uit Japan, die tientallen spinoffs en alternatieve vertellingen kent. De mecha, ‘Mobile Suits’, verraden Japans extreme fascinatie met enorm oorlogstuig in humanoïd vorm. Maar let op, het zijn beslist geen robots: mecha worden bestuurd door menselijke piloten, met al het menselijk drama dat daarbij hoort. Thunderbolt is een van de nieuwste titels in de serie, met zowel een lopende anime (tekenfilm) als manga.
Enkel de doden kennen het einde van oorlog.’ Elk volume van de Mobile Suit Gundam Thunderbolt manga start met dit citaat (dat vaak, ook hier, verkeerd aan Plato wordt toegekend). Klinkt wat dramatisch? Niet als je naar de tragedie van oorlog kunt kijken met het gewicht en de rijke historie van een gundamserie.
Thunderbolt gaat alweer een paar jaar mee. De hoogste tijd om er eens aandacht aan te besteden, want zowel de manga als de sporadische anime zijn kunstwerkjes. Het speelt zich af in de officiële ‘Universal Century’ tijdlijn, maar als je niet weet wat dat is – geen probleem. Het verhaal volgt namelijk een klassieke en makkelijk te volgen opzet: in een door oorlog verwoest zonnestelsel (de Thunderboltsector) vechten twee geniale soldaten op leven en dood met elkaar. Kemphaan één is Io Fleming, de hotshot piloot van de Earth Federation. Kemphaan twee is Daryl Lorenz, een gehandicapte supersniper voor de Principality of Zeon. Deze rivaliteit sleept je door een opwindende eerste verhaallijn heen, die escaleert in een gevecht tussen een krachtige Gundam en de experimentele mobile suit ‘Psycho Zaku’, die enkel bestuurd kan worden door mensen met prosthetische ledematen.
Wat het bovendien aantrekkelijk maakt is de grote rol van muziek in met name dit openingssalvo. Io drumt in de cockpit van zijn Gundam de sterren van de hemel en luistert tijdens de kosmische afslachtingen in de titulaire Thunderboltsector het liefst naar experimentele jazz. Daryl, die vanuit de sniperpositie met zijn afgetrapte Zaku headshots maakt, luistert liever naar het tegenovergestelde: melancholieke countrymuziek over verloren vroegers en betere tijden. Ze herkennen elkaar zodra hun radio’s de geluidsgolven opvangen – een clash van stijlen én idealen is onvermijdelijk.
Rivaliteit tussen twee legendarische krijgers, waar hebben we dat eerder gehoord? Deze opzet doet denken aan de titanentweestrijd in Legend of the Galactic Heroes, een andere klassieke, militaire sf-serie uit Japan. Ook deze Gundamserie structureert zijn narratief rond de wedijver tussen twee kampioenen, de beste die beide partijen naar voren kunnen schuiven. Maar waar in ieder geval Yang Wen-Li uit LotGH een werkelijke held is, in de morele zin, kun je dat moeilijker zeggen van Io en Daryl. Thunderbolt schetst een pessimistischer – of misschien minder naïeve, afhankelijk van hoe je kijkt – beeld van oorlog. Principality of Zeon noch Earth Federation lijken zuiver op de graat. Dat geldt dubbel voor die eerste, aangezien de ontwerper van de Zeonsoldaten rasechte nazi’s heeft gemaakt, met krachtige kaaklijn, zielloos fanatisme in de ogen en het zou me niets verbazen als ze allemaal zó uit de kloontank kwamen lopen.
Maar kijk een beetje verder en je ziet dat de Earth Federation allicht wat heldhaftiger lijkt, maar ook bestaat uit opportunisten, meedogenloze fabrieksbaronnen en ander gespuis. Misschien dat het daarom wel is dat zowel Io als Daryl eigenlijk buitenbeentjes binnen hun eigen partij zijn. Io wordt dan wel aanbeden als sterpiloot, groupies volop, toch voelt hij zich ontheemd vanwege zijn vernietigde thuiskolonie. Zeons Daryl is letterlijk een buitenbeetje, aangezien hij binnen de kortste keren al zijn ledematen inlevert voor een directe connectie met de monsterlijk krachtige Psycho Zaku. Hij behoort dan ook tot de Levende Doden-divisie, een groep invalide soldaten die niet meer kunnen presteren in Zeons normale leger, dus dan maar als halve labratten en/of kanonnenvoer mogen dienen. Je voelt vanzelf sympathie voor ze, dus. Ze hebben iets te bewijzen, of beter gezegd, met een verleden af te rekenen.
Zoals vrijwel elke Gundamserie heeft Thunderbolt een boel te zeggen over de verschrikkingen van de oorlog. Met name hoe onvermijdelijk het is, en hoe oorlogsgeweld zichzelf steeds maar weer in stand houdt. Elke daad van agressie lokt weer een nieuwe uit. En de inwoners van dit opgevreten sterrenstelsel zitten erin opgesloten. Ronduit verpletterend is het om te zien hoe de waanzinnig getekende veldslagen en kat-en-muis-spelletjes zich afspelen op een aardkloot die domweg een ruïne is – en hoe de personages het niet eens lijken te zien. Voor hen is het gewoon de achtergrond van hun huidige realiteit, niet een monument voor de betere tijden die er ooit waren.
Dat oorlog zichzelf in stand houdt, blijkt ook in de tweede verhaallijn (in de anime het tweede seizoen). De climactische strijd in de Thunderboltsector zit er dan op, maar de rust is allerminst teruggekeerd. Het strijdtoneel verplaatst zich naar de aarde. Daar heeft een radicaal-boeddhistische sekte achter de schermen zijn handen weten te leggen op de overblijfselen van Daryls Psycho Zaku, en probeert hiermee de macht te grijpen. Zowel Zeon als de Federation is er veel aan gelegen dit te voorkomen. Om het erger te maken, lijken ook deze groeperingen te versplinteren in nog kleinere facties. Als lezer vrees je het ergste: dit gaat nooit meer goedkomen, en boven zowel Io als Daryl hangt een loodzwaar lot.
De anime profiteert niet alleen van spetterende animatie (met een overduidelijk hoog budget), maar ook van de soundtrack. Muziek speelt een glansrol in die eerste afleveringen, zoals gezegd. Genieten wanneer het zwenken van mobile suits in de Thunderboltsector gebeurt op de onvoorspelbare maat van freeform jazz. In de manga hoor je dit alles natuurlijk niet – daar moet je het doen met wat zwevende lyrics en de transpiratie op Io’s voorhoofd in het heetst van de strijd. Toch is de mangaversie van Thunderbolt op geen enkele manier minder. Wat we inleveren op beweging en geluid, winnen we op het gebied van compositie en stijl. Tekenaar Yasuo Ohtagaki geeft Gundam een moderne lik verf, met Westerse designs die doen denken aan Redline. Maar wat hij vooral feilloos in de vingers heeft, is hoe je een loeispannend militair gevecht opzet. Hij verstilt op de juiste momenten de actie, die altijd volgbaar blijft, en werkt details in de tekeningen zonder het overzicht te verliezen. In het meeste gewaagde hoofdstuk springt hij op z’n Memento‘s achteruit in de tijd, van de eindscène op de poolcirkel terugwerkend naar de eerste geloste schoten boven de arctische zee. Adembenemend en dat geldt voor héél Thunderbolt.
Dit artikel verscheen eerder in aangepaste vorm in Aniway
