Manga roept bij veel Westerse lezers voornamelijk een beeld op van series vol jeugdig enthousiasme, gevechten, toernooien, grote emoties en nog grotere avonturen. Zulke shonen (jongens) series zijn het populairst en verkopen vaak het beste. Dat betekent niet dat er niet veel meer onder de zon is, want manga is zo breed als het leven zelf. Moyoko Anno (de vrouw van legendarische anime-regisseur Hideaki Anno, van onder ander Neon Genesis Evangelion) tekende dit verhaal over een vrouw met een ziekelijke eetstoornis. Geen sprankelende heldensaga’s hier.
De manga heet In Clothes Called Fat – een nare titel die haarfijn het gevoel van het verhaal weergeeft. Vanaf de cover staart Noko je al aan, tot op het bot uitgemergeld, haar klauwen gretig om een stokbrood gewikkeld. Anorexia is in het begin van de manga nog ver weg, Noko kampt juist met overgewicht. Zelf heeft ze geen probleem met haar zwaarlijvigheid – als ze eet is ze tenminste gelukkig en verzadigd – maar op werk is ze de pispaal. Haar dunnere collega’s lachen haar achter haar rug om uit, en de heersende bitch Mayumi heeft het speciaal op haar gemunt. Die kan het niet verkroppen dat de dikke Noko een vrij knap vriendje heeft, dús gaat ze die natuurlijk inpikken. Noko komt in een spiraal van depressie en angsten terecht, kiept bakken met eten naar binnen, wordt dikker en dikker, probeert af te vallen, afijn, je snapt wel waar dit op uitdraait.
Interessant, en misschien ook verontrustend, is hoe niemand in dit verhaal in een flatteus licht komt te staan. Noko is een onzekere deurmat die eerst niet wilt zien dat vriend Saito in bed stapt met een ander. Als ze het dan eenmaal heeft geaccepteerd, wil ze hem alsnog wanhopig terug. Niet uit liefde, ze is er namelijk helaas van overtuigd dat niemand anders van haar kan houden. Saito daarentegen is ook een onsympathiek figuur (náást het overspel natuurlijk). De enige reden dat hij met Noko omgaat is omdat hij geïntimideerd raakt door knappe vrouwen. Die onzekerheid leidt ertoe dat hij zijn vriendin geestelijk overheerst. Mayumi is vanzelfsprekend te triest voor woorden, haar enige plezier in het leven is dat van anderen zuur maken. Zelfs Saito is voor haar enkel interessant omdat ze via hem Noko kan martelen.
Deze kroniek van miserabel gedrag is opgetekend door Moyoko Anno die eerder het autobiografische Insufficient Direction maakte, een komisch relaas over haar huwelijk met het bij vlagen infantiele genie Hideaki Anno. Het gaat er hier minder lichtvoetig aan toe, maar is zeker de moeite waard. Zoveel josei (manga gericht op volwassen vrouwen) krijgen we niet voor onze kiezen in het Engels.
Anno geeft dit verhaal het meanderende ritme van slice of life (een mangagenre waar het plot niet leidend is, maar doorsnee dagen van vaak doorsnee personages toont), maar duwt Noko wel steeds naar de onherroepelijke afgrond. Iedereen lijkt haar tegen te werken. Zelfs als ze naar een afvalkliniek gaat, krijgt die mysterieuze telefoontjes dat ze haar vooral dik moeten houden. De manga stelt daarmee heel scherp hoe hopeloos het obese leven is. Je hebt overal de schijn tegen, moet je constant verantwoorden en iedereen vindt iets van je. Als Noko op een goed moment ernstig is vermagerd en gaat shoppen voor nieuwe kleding, kan ze haast niet geloven dat ze zonder oordeel of spot iets uit de winkel aan mag trekken.
In Clothes Called Fat hamert deze emoties er soms wat bot in, maar is op andere momenten verrassend subtiel. Zo verandert Noko’s omvang van pagina tot pagina aanzienlijk, zelfs als er weinig tijd is verstreken. Het lijkt haast alsof we de hoofdpersoon zien als haar eigen zelfbeeld. Als ze zichzelf goed voelt dan is ze slanker, wordt ze onderdrukt dan dijt ze vadsig uit. Details als deze zijn er voor de zorgvuldige lezer, maar de manga hakt er vooral op in met de onversneden eenzaamheid en angst van zijn hoofdpersoon. Dat maakt dat je het verhaal in één ruk verslindt, net als Noko dat doet met haar eten. Leuk is natuurlijk anders, en een bevredigende conclusie blijft uit, maar zo is het in het echte leven helaas ook maar al te vaak.
Deze recensie verscheen eerder in aangepaste vorm in Aniway
