Naarmate een bevolking langer geen oorlog heeft ervaren slinken de herinneringen aan de pijn en horror. De littekens nemen af per generatie, tot het moment dat ze verdwijnen en er ruimte ontstaat voor nieuw geweld. Het levend houden van de harde lessen uit het verleden moet voorkomen dat we in herhaling vallen. Literatuur is hier cruciaal in. Met zijn imposante bewerking van Stephen Crane’s The Red Badge Of Courage uit 1895 draagt Steve Cuzor meer dan een steentje bij.
We worden meegesleept naar de Amerikaanse burgeroorlog in 1863. De 18-jarige soldaat Henry Fleming is daar al tijden in afwachting van zijn eerste echte gevecht tegen de Zuiderlijke opstandelingen. Vol van pattriotisme en opoffering heeft hij zich vrijwillig aangemeld bij het leger. Ondanks de bezwaren van zijn moeder zet hij door, al knaagt het continu in zijn hoofd: “Je wilt weten of je het voorin volhoudt als de eerste salvo’s vallen, hè? 
Of je de moed hebt om er niet als een lafaard vandoor te gaan. Wat voor een soldaat ben ik eigenlijk? Wat voor een man ben ik?”
Fleming komt er snel genoeg achter, al bestaat zijn eerste periode vooral uit wachten en vervelen. De getergde soldaten gaan de aanstaande gevechten dan ook steeds meer romantiseren. Ze zwepen elkaar op over toekomstig heldendom en hun voorliggende rol in de geschiedenis. De vijand wordt steeds abstracter en groeit uit tot een enorm monster, dat zij glorieus zullen bestrijden. De compagnie heeft nog geen kogel gelost, maar is in hun ogen klaar voor een mythische status.
Toch is ook de angst merkbaar. Henry leert dat het zomaar zou kunnen dat de meerderheid van de soldaten op het moment suprème deserteert of spontaan gek wordt. De strijd zal het leren.
En dan is het zo ver. Er komt niet eerst een overzichtelijke aankondiging of een heroïsch vergezicht; we bevinden ons vrijwel uit het niets midden op het slagveld. Binnen enkele seconden verdwijnt de romantiek. De personages raken uit het zicht, gedachten en geluiden vliegen langs elkaar en overal is chaos. De verblindende rook en mist maken dat het slagveld vrijwel niet te onderscheiden is. De mannen doen maar wat en het is een wonder dat ze als overwinnaar uit de strijd komen. Te vroeg gejuicht, want de tegenstander hergroepeert en slaat terug. 
De paniek is compleet en in een combinatie van tegenstrijdige bevelen en doodsangst slaat Henry op de vlucht.
Vanaf dit moment begint het boek pas echt. De gewetenslast van het deserteren maakt Henry horendol. Uiteindelijk is hij liever dood dan een deserteur, maar kan hij deze fout nog herstellen?
Steve Cuzor maakte van De strijd van Henry Fleming een adembenemend mooi boek. De mentale worsteling is continu voelbaar en geweldig in beeld gebracht. De extreem realistische tekeningen zijn beklemmend en het bijna alsof je zelf wanhopig tussen de kanonnen door rent. Iedereen die ook maar een kort moment denkt dat oorlog wel nuttig en spannend kan zijn, zou dit boek als de wiedeweerga moeten lezen.
Steve Cuzor – De strijd van Henry Fleming. Dupuis. 152 pagina’s hardcover. € 32,50.
