Strips

The Art of Andreas: grafische hoogstandjes zijn een lust voor het oog

Het kostte een aantal jaren bloed, zweet en tranen maar nu is-ie er dan eindelijk: The Art of Andreas, een omvangrijk kunstboek vol met beelden uit de werelden van de personages Rork en Capricornus. Sherpa geeft het boek uit in Nederlandstalige en Franstalige edities. Ook is er een speciale Engelse inlay gemaakt. Wat het boek extra bijzonder maakt, zijn de vier zogeheten uitslaanders: grote horizontale tekeningen die uitgeklapt kunnen worden.

De eigenzinnige verhalenverteller Andreas Martens (1951) stond niet bekend als iemand die graag losse illustraties maakte; liever hield hij zich met zijn strips bezig. Toch is dat aantal in de afgelopen jaren stilaan gegroeid, in eerste instantie via de gebruikelijke signeersessies maar later ook door het maken van tekeningen in opdracht, met name in Frankrijk. Hij maakte zich het illustreren ook steeds meer eigen, vertelt Mat Schifferstein, uitgever van Sherpa. ‘Andreas heeft ons daarmee verrast. Hij maakt heel gedetailleerde tekeningen, het zijn verhalen op zich.’

De Duits-Belgische stripmaker benaderde Sherpa met de vraag of die een overzicht wilde uitbrengen van zijn tekeningen (die met name betrekking hebben op zijn strips Rork en Capricornus). Lombard, zijn belangrijkste uitgeverij in Frankrijk, vond het moeilijk zo’n prentenboek in de markt te zetten. ‘Het zijn geen strips. Voor zo’n specialistische uitgave is een kleine uitgeverij een betere keuze. Wij kennen Andreas natuurlijk al heel lang en geven al jarenlang strips van hem uit in het Nederlands.’

Na een afspraak in Brussel nam het project rond The Art of Andreas een aanvang. Alleen, de Covid-19-pandemie gooide roeit in het eten en het project belandde op de plank. Veel andere plannen moesten ook worden uitgesteld en nadat het normale leven weer zijn vorm had gekregen, werden die eerst nieuw leven ingeblazen. Wat daarbij meespeelde is dat Sherpa op zoek was naar co-producenten in Europa. ‘Andreas is een internationale stripauteur. Het leek ons dan ook handig om samen te werken. Wij kennen de Nederlandse en Vlaamse markt goed maar hebben weinig ervaring met andere markten.’

Sherpa overlegde lang met een Franse, Duitse en Poolse uitgeverij. Die waren op zich enthousiast over de inhoud van het boek, maar iedere uitgever had eigen voorkeuren wat de omslagen, de grootte en de prijsstelling van het boek betrof. Sherpa en Andreas wilden een groot formaat boek. Sherpa had daar goede ervaringen mee met eerdere uitgaven van Comanche, Blueberry en een aantal klassieke Moebius-strips. Maar het lukte toch niet om op een lijn te komen. Schifferstein: ‘Uiteindelijk is de knoop doorgehakt. We besloten het zelf te doen en ook een Franse editie uit te brengen. Het zou absurd zijn als het boek niet in deze twee talen zou verschijnen. En ja, dat is best spannend want van de Franse markt weten we eigenlijk betrekkelijk weinig. We gaan natuurlijk ons netwerk inzetten, ook via de Belgische distributeur Pinceel, maar je weet niet precies hoe de ontvangst in de Franse stripwinkels zal zijn van een Nederlands getinte uitgave. Gelukkig heeft Andreas ook nog een aanbevelingspromo gemaakt.’

Met betrekking tot de vormgeving van het boek werd aan Rudy Vrooman (oud-vormgever Stripschrift) gevraagd met een opzet te komen. Hij zocht naar een manier om structuur aan te brengen in de grote hoeveelheid losse prenten. Na overleg met Andreas koos de vormgever voor verbindende kaderlijnen in wit, grijs en zwart. Ook maken sequenties met schetsen inzichtelijk hoe Andreas werkt en hoe sommige illustraties zijn ontstaan. Bovendien bevat het boek een aantal uitslaanders (uitklappers) om ook grote horizontale tekeningen perfect te kunnen tonen, zonder een deel van de tekening te laten sneuvelen in het midden van twee pagina’s. Dat sprak Andreas erg aan. ‘Maar’, stelt Vrooman, ‘het toevoegen van deze uitklappers is een ingewikkeld en bovendien duur procedé dat lang niet elke binder kan uitvoeren. Dan luistert het inslagschema, de volgorde van de katernen, heel nauw. Het vergde veel uitzoekwerk om losse illustraties, uitslaanders en series beelden tot een logisch geheel te smeden. Dat gaf vervolgens veel overleg met de drukker en binder in het buitenland – en ook met Andreas, die gedurende het project zeer betrokken was.’

The Art of Andreas is niet alleen voor de Andreas-fan interessant; het boek toont het vakmanschap en de artisticiteit van een groot tekenaar (waarbij ook zijn vaste inkleurster en partner Isabelle Cochet een groot aandeel had). Of zoals de Franse stripkenner Antoine Maurel het in zijn inleiding omschrijft: ‘het zijn grafische huzarenstukjes waarmee Andreas naam heeft gemaakt… Aan zijn prenten is Andreas’ voorliefde voor grafiek altijd meteen af te zien. Dit boek met vrij werk biedt ons een buitenkans: het ontdekken van de stappen die Andreas zet om tot het eindresultaat te komen. Volg met je eigen ogen hoe de lijnen en vlakken langzaam het lege blad vullen.’

Het boek wordt afgesloten met een gedetailleerde index die overigens samen met de inleiding van Maurel vertaald is in het Engels en als losse bijlage meegeleverd kan worden. Zo is The Art of Andreas ook leesbaar voor anderstaligen.

Voor het opnemen van uitslaanders in een boek moet vooraf worden bepaald bij welke katernen de uitklaptekeningen komen, waarbij gekozen kan worden om die om een katern te plaatsen of in het hart van een katern. Verder moet worden bepaald of je de uitslaander naar rechts of naar links het boek uitvouwt. The Art of Andreas telt zes katernen waarbij de uitklappers (voor- en achterkant) zijn opgenomen in het tweede tot en met het vijfde katern. De uitslaanders klappen naar binnen en het schoonsnijden van de pagina’s is voor de binder precisiewerk. De kans dat zo’n pagina scheef in het boek terecht komt, is groot. ‘Wat een werk!’, constateert Sherpa-uitgever Mat Schifferstein dan ook. ‘Maar het eindresultaat is een lust voor het oog’.

Andreas – The Art of Andreas. Sherpa. 120 pagina’s hardcover. € 55,00. Ook als ultra-luxe uitgave, met gesigneerde prent, in beperkte oplage: € 99,00.