Met Hoka Hey! door Neyef verscheen een prachtige strip die klassieke kwaliteiten van het western-genre combineert met een coming-of-age-verhaal. Een cynicus zou het kunnen beschrijven als Heidi of Remi ontmoet Winnetou of Jonathan Cartland. Het tekenwerk en de enscenering is verbluffend mooi. Het scenario zit vernuftig in elkaar en beantwoordt aan de verwachtingen van de liefhebber van het genre, zonder andere lezers te vervreemden. Integendeel, het verhaal zal misschien zelfs western-haters kunnen bekoren.
Het gaat hier om Hoka Hey! deel 1: Georges, want deel 2 moet nog verschijnen. Ondertussen viel het volumineuze stripverhaal (120 pagina’s) in de prijzen. Op 8 september maakte de jury de Atomiumprijzen bekend in Brussel. Ze deden dit in het kader van het BD Comic Strip Festival 2023 (La Fête de la BD). Eén prijs sprong in het oog. De Prix Première du Roman graphique 2023. Première is de Radio 1 van Franstalig België. De prijs dus voor de beste graphic novel of beeldroman van 2023. Die prijs ging naar de westernstrip Hoka Hey! van scenarist en striptekenaar Neyef. Uit een selectie van tien beeldromans kon een jury van luisteraars van La Première (RTBF) een winnaar kiezen.
De originele editie verscheen bij Rue de Sèvres onder Label 619. De Nederlandse vertaling verscheen onlangs bij Daedalus. Deze Limburgse uitgeverij staat altijd garant voor prachtig drukwerk en degelijke vertalingen van Franse topreeksen.
Tot zover de dienstmededelingen. Wie is Neyef, de scenarist en striptekenaar? De Franse auteur Neyef (1984) groeide op in Duitsland deed zijn kunstenstudies in het Franse Nantes waar hij nog steeds woont. Zijn bekendste werk en dus doorbraak was de reeks Puta Madre die bij het Franse Ankama Editions verscheen. Die reeks gaat over de kleine Jesus die opgroeit in het Mutafukaz-universum van El Diablo. Grafisch zeer knap en in comics-formaat werkte Neyef binnen de stijl van Amerikaanse comics een cyclus uit met alle mogelijke esthetiek van de Latino-bendecultuur in Noord-Amerika. Onder die vormgeving als comics schuilde ook veel invloed van manga’s in Puta Madre. Na de uitgave van de integrale in 2017 werd het even stil rond Neyef.
Die stilte doorbrak hij met Hoka Hey! De titel is de aanvalskreet van de Lakota, maar dat moeten de lezers zelf ontdekken in het meesterlijk vertelde verhaal. Een zeer gewelddadig verhaal overigens, met personages die een rauwe brutaliteit etaleren. Ze tonen ook emoties en soms medemenselijkheid. Dit klinkt misschien raar en vergt daarom enige uitleg zonder te veel spoilers weg te geven.
De jonge Georges is een kind van Indiaanse afkomst. Een dominee die als reservaatsfunctionaris optreedt, voedt hem op. Niet als adoptiekind, maar als religieus projectje en huisslaafje. Georges lijkt een onbekommerd leven te hebben, als verwesterd indiaantje dat droomt om te studeren voor dokter. Op dat moment duiken drie vreemdelingen te paard op. Outlaws. De leider zoekt iemand en dwingt de dominee diens laatst bekende verblijfplaats op te biechten. Georges is getuige van een moordpartij en overleeft dat door het mededogen van de enige vrouw onder het trio. Of was het schuldgevoel als afwezige moeder?
Vervolgens ontspint zich een soort initiatie in de cultuur en denkwereld van de Lakota-Indianen waar de kleine Georges niks van kent, maar de moordlustige leider van het trio wel. Die Little Knife is een halfbloed met de nodige trauma’s en rancunes, maar neemt niettemin aanvankelijk tegen zijn zin de kleine Georges onder zijn vleugels. Dat heeft een hoog Heidi-gehalte, maar het stoort nergens. Het hoort bij dit soort westernverhalen vanuit het perspectief van de native American, zoals gebeurt in films en strips sinds de late jaren 1970. Subtiele referenties naar bijvoorbeeld het Harmonica-personage van Charles Bronson in Once upon a time in the West van Sergio Leone uit 1968 duiken op, net als mythologie in de klassieke literatuur.
Het scenario bulkt van dergelijke subtiele intertekstualiteit naar strips, tv-series en films die in de tweede helft van de twintigste eeuw een heel mythologisch universum rond de western en de ‘verovering van het Westen’ creëerden. Een mythologie met eigen geloofssystemen, goeden en slechten, tragische helden… Kortom een heel repertoire binnen de populaire cultuur in Europa. De verwijzing naar het feit dat de vrouw in het gezelschap optrad in de Wild West Show van Buffalo Bill in Europa lijkt een anachronisme, maar past perfect in dit spelen met de semiotiek van de western. Het speelt daarmee met het collectieve geheugen in Europa over een fictief Wilde Westen dat enkel in romans, films en stripverhalen bestond en blijft bestaan. Elke lezer vanaf een bepaalde leeftijd kent de beelden en betekenissen van het Wilde Westen met haar winnaars en verliezers.
Dit spelen met die mythologie doet Neyef zo virtuoos dat het op zich misschien niet erg geloofwaardige verhaal toch vlot leest. Alles draait rond een soort McGuffin, Hitchcock’s naam voor een geheim of gebeurtenis zonder uitleg of details, maar waar heel de spanning van het verhaal rond opgebouwd is. Anderen spreken soms ook van ijsberg-methode. slechts het tipje steekt boven het water uit, de dreigende rest ziet de kijker of lezer niet, maar voelt dat wel aan. In dit geval zijn dat de wraakzuchtige zoektocht naar een mysterieuze man en bloedig incident in een andere stad waar de drie outlaws in betrokken waren. Een incident dat chronologisch plaats vond voor het begin van het verhaal en waar gelukkig geen vervelende flashbacks rond uitgewerkt werden.
De zoektocht naar de mysterieuze man blijkt mondjesmaat een zoektocht naar de vader van Little Knife. Op zich vormt het gegeven dat een vaderloze man die zijn vader wil gaan vermoorden en tegelijk de vaderrol van een wees op zich neemt een zeer interessant conflict om een verhaal mee op te bouwen.
Dankzij een duidelijke chronologische vertelling zonder irritante flash backs krijgt het verhaal iets van een road movie met Georges als hoofdpersonage en zijn drie medereizigers en andere nevenpersonages. Neyef maakt één uitzondering wanneer Little Knife het verhaal van zijn moeder vertelt. Dan volgt wel een flash back. Eigenlijk had dat zelfs iets meer ijsberg-gehalte mogen behouden.
Net zoals bij de road movie gaat de verhaallijn over de evolutie van het hoofdpersonage. Die evolutie kan bestaan uit initiaties (meerdere in dit verhaal), opgroeien (coming-of-age), een odyssee of vorming van een eigen levensfilosofie. Daar slaagde Neyef zeer goed in.
De werkelijk sublieme scenografie van het hele stripverhaal toont wat een uitzonderlijke striptekenaar Neyef is. Hoewel zijn gezichten veel manga-invloeden vertonen klopt de mix van tekenstijl, vormgeving, verhaallijn. Hoka Hey! is een werkelijk aangename ervaring. Bulkend van clichés die horen bij het de mythologie van de western.
Neyef – Hoka Hey! (deel 1 van 2). Daedalus. 120 pagina’s hardcover. € 30,50
