“Dit is het Paradijs, Friedrich!” Lachend en met uitgestrekte armen kijkt Dore Strauch vanaf het strand naar haar nieuwe woonplaats: het (niet langer) verlaten eiland Floreana, onderdeel van de Galapagos eilanden. Friedrich Ritter kijkt tevreden om zich heen. “Ik heb niet overdreven, toch?!” Achter hen op het strand staan kisten en koffers met daarin hun hele hebben en houden. Het zou vandaag de dag al een avontuur zijn om naar een onbewoond eiland te verhuizen, maar destijds in 1929 was het welhaast gekkenwerk. Toch zijn Dore en Friedrich vol goede moed.
Friedrich is helemaal bezeten van het idee van de übermensch van Friedrich Nietzsche, maar hij verfoeit de perverse interpretatie van de nazi’s. Nee, de ware übermensch onderscheidt zich niet fysiek, maar door de juiste mentaliteit. Wie daarvan getuigt kan alles overwinnen. Om die reden is Friedrich er ook van overtuigd dat Dore op dit eiland van haar multiple sclerose zal genezen.
Na twee jaar hard ploeteren, zijn de twee er wel van doordrongen dat een eenzaam leven op een afgelegen eiland (zo groot als Texel) niet over rozen gaat. De multiple sclerose is bovendien niet zo onder de indruk van Dore’s wilskracht als ze hadden gehoopt. Dore twijfelt aan alles, maar Friedrich wil er niets van weten. “Het leven is lijden!” zei Nietzsche immers al, en met die woorden is wat Friedrich betreft elke discussie afgedaan.
De spanning stijgt als ze dat jaar buren krijgen. De Duitse pers heeft lucht gekregen van hun avontuur dankzij de brieven die Dore aan haar familie schrijft. Dat was niet de bedoeling, maar het kwaad is nu al geschied. Glunderend staan Heinz en Margret Wittmer op het strand te wachten op hun eerste ontmoeting met ‘de moderne Adam en Eva’. Maar Friedrich wil niets van deze onzin weten. Geïrriteerd en kortaf brengt hij ze naar een verlaten nederzetting aan de andere kant van het eiland en bijt ze toe hen met rust te laten.
Een jaar later staat ook barones Eloïse Wehrborn de Wagner-Bosquet met twee mannen op het strand. Maar waar de Wittmers net als Friedrich en Dore vegetarische pacifisten zijn, kondigt de barones haar komst aan met pistoolschoten en eist ze met alle egards behandeld te worden. Het is direct duidelijk dat deze onuitstaanbare vrouw er andere normen op nahoudt en de oorspronkelijke bewoners geacht worden zich daarnaar te voegen, of anders…
Alle ingrediënten voor een drama zijn daarmee aanwezig. Dankzij de proloog weet je op dat moment al dat er doden gaan vallen, maar het blijft nog lang gissen wie er (als eerste?) sneuvelt.
Achter het fraaie omslag van Galapagos gaat een fascinerende intrige schuil van conflicterende ideologieën onder een kleine groep mensen binnen een afgebakende ruimte. Een klassiek recept voor vuurwerk. Vooral het grenzeloos egoïstische, om niet te zeggen despotische gedrag van de barones zet alles op scherp en roept de vraag op of er een vreedzame manier is waarop ze ingetoomd kan worden, of dat een conflict onvermijdelijk is. Het is uiteraard een prachtige metafoor voor de ideologische strijd die zich tegelijkertijd in Duitsland voltrekt en die alle eilandbewoners nota bene zijn ontvlucht. Een strijd die ook in Duitsland natuurlijk zal ontaarden in geweld.
De hele geschiedenis is gebaseerd op waargebeurde feiten die door Dore Strauch zelf in detail uit de doeken zijn gedaan. Achterin het boek bevinden zich zelfs foto’s van alle personages. Maar waargebeurde feiten maken nog geen verhaal en het moet gezegd dat Olbrechts zich zeer gedegen kwijt van zijn taak. Hij verdoet weinig tijd met het opsommen van trivia, maar richt zijn aandacht op het scherp neerzetten van de personages en hun interactie. Zo worden de onderlinge verschillen goed duidelijk, is het makkelijk om je als lezer in de personages te verplaatsen en voel je je vanaf het begin betrokken, wat nog eens wordt versterkt zodra er conflicten ontstaan. De flashbacks die verklaren waarom de individuele eilandbewoners hun geluk beproeven op een ‘onbewoond’ eiland, geven de personages net dat extra beetje diepgang mee.
Olbrechts hanteert al vanaf zijn eerste album een vriendelijke tekenstijl, waardoor al zijn albums een zekere warmte uitstralen. Galapagos is meer van het – aangename – zelfde, maar meer dan voorheen zoekt Olbrechts dit keer naar manieren om zijn tekeningen extra zeggingskracht te geven. Dat leidt niet tot wereldschokkende experimenten, maar wel tot subtiele ingrepen die zorgen dat zijn tekeningen meer dan ooit bijdragen aan het vertellen van het verhaal. Dat komt de leeservaring zonder meer ten goede.
Rest mij nog een kleine bekentenis. In 2014 verscheen Olbrechts’ debuut, De allerlaatste tijger. Ik werkte in die tijd in een stripboekhandel. Op een dag liep een tante van Olbrechts binnen die een paar exemplaren wilde kopen, waarop ik en mijn collega oprecht de loftrompet staken over het boek. Daarop bladerde de vrouw het album door en sprak ze tot onze ontsteltenis de woorden: “Tja, een talent is het niet.” Groot was mijn voldoening toen ik dat jaar als jurylid mede verantwoordelijk mocht zijn voor het feit dat Olbrechts de Silvester Strips Debuutprijs won.
Hopelijk heeft deze tante haar mening inmiddels herzien. In de afgelopen tien jaar heeft Michaël Olbrechts zich ontwikkeld van talentvol debutant tot een gedegen vakman die van een fascinerende, waargebeurde geschiedenis een voortreffelijk allegorisch verhaal heeft weten te maken over de botsing tussen idealisme en egoïsme. Galapagos is misschien wel Olbrechts’ beste boek tot nu toe en verdient zonder meer een plek in de boekenkast.
Michaël Olbrechts. Galapagos. Oogachtend. 168 pag. hardcover. € 29,00
