Beeldhouwer Benjamin rijdt samen met Romy, zijn vriendin en muze, van Cadaqués, een Spaanse badplaats aan de Middellandse Zee, terug naar Lyon. Terwijl zij rijdt, staart hij naar een vakantiefoto op zijn mobiel van een vrouw op het strand. Als hij piepende remmen hoort kijkt hij op en ziet een zware SUV rollend over zijn as, recht op hen afkomen. Benjamin houdt aan het ongeluk slechts schrammen over, maar Romy eindigt in een coma. Al snel laat de behandelend arts voorzichtig doorschemeren dat het er niet goed uitziet. Er is wel enige progressie, maar het gaat langzaam en dat geeft weinig hoop. Maar voor Benjamin en Romy’s vrienden en familie is dat uiteraard voldoende om te koesteren.
Jim beschrijft een man die in vrije val tussen twee werelden komt te hangen. De relatie tussen hem en Romy is min of meer per toeval ontstaan en als hij bij het doorbladeren van de vakantiefoto’s de vrouw op het strand ontwaart lijkt zijn hart al uit te gaan naar zijn volgende, gedroomde muze. Zijn zorgen voor Romy als ze in het ziekenhuis belandt zijn oprecht, maar zijn fascinatie voor de vrouw op het strand blijft aan hem trekken en in een soort hunkering naar troost en zingeving gaat hij naar haar op zoek. Hij komt in gewetensnood door dit ‘verraad’, maar tegelijkertijd klampt hij zich aan deze zoektocht vast, alsof hij hoopt dat hij daarmee de schade van het ongeval kan herstellen en het leven weer logisch en eerlijk zal zijn zodra hij haar gevonden heeft. Die innerlijke worsteling wordt mooi gesymboliseerd door een nieuwe beeldenexpositie waar Benjamin aan werkt. Is hij buiten zijn atelier geobsedeerd door de vrouw aan het strand, in zijn atelier werkt hij als een bezetene aan tientallen beelden van Romy.
Deze worsteling tussen schuldgevoelens en de behoefte aan een nieuwe liefde houden het verhaal spannend en interessant. Vooral omdat Benjamin weinig illusies koestert. Hij beseft dat zijn zoektocht naar een onbekende vrouw krankzinnig is, hij weet dat ze nooit aan zijn verwachtingen zal voldoen, al is het maar doordat hij niet goed weet wat hij verwacht – of hoopt.
Het verhaal voltrekt zich gedragen. Er is veel beeld, regelmatig zonder tekst, zijn er wel woorden dan zoeken ze veelal naar duiding. Naarmate de genezing van Romy steeds twijfelachtiger wordt en haar vrienden de hoop verliezen, gaat ze zich voor Benjamin ‘fysiek’ manifesteren. Ze praat met hem en vertelt dat het in orde is dat hij verder gaat met zijn leven. Het is geruststellend, om niet te zeggen helend om te zien, tot je beseft dat haar woorden natuurlijk die van Benjamin zijn, die deze conversatie voert met zichzelf.
Het verhaal bevat een aantal elementen die typisch zijn voor de verhalen van Jim: mensen op drift in een situatie waar geen kant en klare emoties voor bestaan, zoekend naar een zekere verlossing en/of utopie, die op onverwachte momenten met een onverbiddelijk nuchtere blik naar zichzelf kunnen kijken. En die, zodra ze de illusie hebben doorgeprikt en beseffen dat ze het spel zelf in stand houden, zich toch opnieuw laten verleiden. Het is de mens die tegen beter weten in zijn onzekerheden omarmt in een verlangen naar avontuur en de hoop op groenere weiden.
Jim heeft dit boek samen met tekenaar Laurent Bonneau gemaakt. De keurig gescheiden rolverdeling die voorin het boek staat vermeld, wordt in het nawoord onderuit gehaald. Daar leggen beide heren uit dat het verhaal begon met een idee en daarna stapje voor stapje via wisselwerking gestalte kreeg. Zo groeide het verhaal op organische wijze. Geen van beide wist van tevoren waar het naartoe zou gaan. Naarmate het vorderde, tekenden de contouren zich steeds duidelijker af, tot ze een einde overeenkwamen. Die zoektocht, die onzekerheid is duidelijk voelbaar in De knuffel. Toch wordt het nergens storend of doelloos, zoals dat bij dit soort samenwerkingen nog weleens gebeurt. Dat zal komen door de ervaring van beide auteurs, maar ook doordat het ongewisse de essentie is van het verhaal. Verheug je dus niet op spetterende plotwendingen en een schokkende apotheose. In dit verhaal draait het duidelijk om de reis, niet om de bestemming.
Een recensie van De knuffel is helaas onvolledig zonder vermelding van de vertaling van het nawoord en de vragen die het oproept. Het lijkt alsof men de Franse tekst in Google Translate heeft gekieperd en het resultaat zonder redactie is geplaatst. Het leest als een Statenbijbel, hele alinea’s zijn onnavolgbaar. Dat zet de lezer ook gelijk aan het denken over de vertaling van de strip. Ging dat op dezelfde wijze? Is dat de reden waarom er geen vertaler vermeld staat in het colofon? In hoeverre klopt die tekst? Dat de vertaling van de strip nogal Vlaams is en de Nederlandse lezer een enkele keer voor problemen stelt, stelt dan niet gerust, noch het feit dat de titel wellicht beter vertaald had kunnen worden met De omhelzing (er is zelfs een ander gedicht geplaatst op pagina 3, schijnbaar om deze keuze te schragen). Een snelle controle, door de eerste pagina’s te vergelijken met een Franstalige preview, laat geen grote missers zien, dus het lijkt vals alarm.
De knuffel is een van de mooiere boeken dit jaar. De ongewisse zoektocht van Benjamin, de met elkaar vechtende emoties en de contemplatieve manier waarop het is uitgewerkt, houden zonder meer de aandacht vast. Het tekenwerk van Bonneau, dat met houtskool is neergezet, is losjes, passend en trefzeker. Dat maakt het des te onvergeeflijker dat Saga bij een ambitieus boek als dit, dat verder zo verzorgd is uitgevoerd, zo onachtzaam is omgegaan met het nawoord.
Jim & Laurent Bonneau – De knuffel. Saga uitgaven. Hardcover. 320 pag. € 34,95
