Tunnels
Strips

Graven in de tunnels van de ziel. Rutu Modan blijft een internationale topper

Rutu Modan: TunnelsMet Tunnels bracht Drawn & Quarterly de nieuwste graphic novel uit van Rutu Modan. Doorheen de jaren heeft de Israëlische stripmaakster een heel eigenzinnig en indrukwekkend parcours afgelegd.  Sinds de jaren ’90 maakt Modan stripverhalen. In die periode richt ze samen met Yirmi Pinkus het collectief Actus Tragicus op. Al snel verspreidt de faam van deze groep zich over de internationale stripscene. Via het festival van Angoulême wordt het werk verspreid over een groot publiek. De uitgaven van het collectief blijven wel sporadisch verschijnen, wat een echte doorbraak bij de striplezers bemoeilijkt. In 2007 verschijnt dan Modans eerste volledige graphic novel onder eigen naam. Bij Drawn & Quarterly verschijnt het boek als Exit Wounds en ook een Nederlandse vertaling volgt in 2008 bij Podium onder de titel Vermist. De respons is unaniem lovend en wereldwijd wordt Rutu Modan als één van de vaandeldragers van de literaire graphic novel onthaald.

Rutu Modan: TunnelsJamilti and other stories (2008) bundelt een reeks van Modans kortverhalen, die ze doorheen de jaren via verschillende kanalen publiceerde. Van Modans tweede striproman The Property (2013) werd ook lange tijd een vertaling aangekondigd bij de toen nog actieve Oog & Blik-tak bij uitgeverij De Bezige Bij. Helaas is de vertaling nooit verschenen. In 2021 verscheen dan Tunnels, Modans derde graphic novel en ook wel narratief haar meest ambitieuze.

Nili Broshi is de dochter van Israel Broshi, een voormalige wereldvermaarde archeoloog. Nili blijft sinds haar jeugd gefascineerd door het archeologisch bedrijf, maar dan vooral door de legendarische Ark van het Verbond. Dit stuk is een essentieel religieus object en de meningen of deze bestaan heeft en nog bestaat, lopen sterk uiteen, maar lokken ook hevige discussies uit binnen de geloofsgemeenschap. Wanneer Nili door een toevallige kleitablet van oordeel raakt dat de Ark echt te vinden is en dat zij er zoveel jaren geleden zeer dichtbij was met haar vader, moet en zal ze verder zoeken om het object te vinden. Deze zoektocht vormt de rode draad doorheen Tunnels, maar voor Rutu Modan is de queeste louter een vertrekpunt.

Rutu Modan: TunnelsIn een verdiepend nawoord bij haar eigen verhaal ontleedt Modan haar eigen boek op een verbazend objectieve manier. Ze omschrijft haar verhaal als volgt: “On the surface they agree to collaborate with each other, but mistrust, prejudice, and miscommunication drive them to strike alliance after contradictory alliance behind each other’s backs, only to break them at the drop of a hat as soon as they feel threatened.” Ze gaat ook dieper in op het belang van verhalen voor cultuur, en de groeiende argwaan tegenover parallelle verhalen die elkaar tegenspreken maar toch naast elkaar kunnen bestaan. De rol die archeologie vervult, zeker in de regio van Israël en Palestina, overstijgt het puur wetenschappelijke. Ze wordt ingezet ter rechtvaardiging en verklaring van religieuze en politieke verschillen, wat de hele wetenschap besmeurt.

Rutu Modan: TunnelsTunnels is een triomf van de ambitie. Hoewel Rutu Modan met haar eerdere werk lof bovenop lof stapelde, heeft ze het zichzelf met Tunnels extra moeilijk gemaakt en komt ze er sterker uit. Tunnels lezen veronderstelt een inleving in de lokale cultuur waar het verhaal (en de auteur) uit voortgekomen zijn. Het is een strip die je verrijkt en een bredere kijk geeft. Het laat je ook twijfelen aan de intenties van personages en zet je als lezer geregeld op een verkeerd been. Het is wellicht niet zinvol op een vertaling van Tunnels te wachten, maar met een prachtige Engelse uitgave als deze van Drawn & Quarterly is dat ook helemaal niet nodig.

Rutu Modan – Tunnels. Drawn & Quarterly. 275 pag. kleur, hardcover. € 25,00