Sla Anaïs Nin. Op een zee van leugens open op pagina 18 (of klik op de afbeelding hieronder) en bekijk de flamencodanseres. De lijnen veranderen constant van kleur. Van rood naar geel naar groen naar blauw en terug naar rood. Of andersom. Dat komt door de crayon magique, zo’n potlood waar vier gekleurde stiften in zitten. Léonie Bischoff heeft dit album getekend met zo’n magisch potlood (en legt op youtube uit hoe en waarom). Het maakt de tekeningen licht en bont als van gekleurd glas, wat ze doet sprankelen en bijna ongrijpbaar maakt. Vooral als de lijnen dun zijn en de inkleuring schaars, stemt het buitengewoon vrolijk. Dat is niet alleen te danken aan het potlood zelf. Bischoff heeft van het gebruik geen dogma gemaakt. Regelmatig draait ze het potlood in de gewenste richting om een bepaalde kleur af te dwingen en waar nodig gebruikt ze standaard kleurpotloden om kleding en decors een eigen uitdrukking te geven in een monochrome kleur. Daar hebben vooral ingekleurde vlakken profijt van. Door bewust te kiezen voor een dominante kleur en niet te kleuren maar te arceren, wordt het geen bruine brij, maar blijft het kleurrijk, transparant en krijgen de vlakken volume, als bollen wol. De magie zit dus niet alleen in het potlood, maar vooral ook in Bischoff.
In die pracht schuilt ook een gevaar. De pagina’s waar Bischoff kiest voor een afwijkende inkleuring, zonder arcering of het standaard vierkleurenpalet, detoneren. Vooral als de achtergrond wordt ingekleurd bestaat de kans dat de lezer uit de genoeglijke bubbel wordt geduwd. Let wel, het zijn geen lelijke pagina’s, het verschil in techniek is gewoon groot. Bischoff reserveert deze pagina’s veelal voor droom- en buitenscènes en niet zelden zijn het intermezzo’s of kenteringen in het verhaal. Ze dienen dus wel een zeker doel. Al was het maar om contrast aan te brengen in de vertelling en er zodoende voor te zorgen dat de lezer overgangen ervaart, oplettend blijft en nooit vergeet hoe bijzonder de tekeningen zijn.
Ongrijpbaar, onconventioneel en caleidoscopisch zijn niet alleen de tekeningen, maar is ook Anaïs Nin. Ze was een Frans-Cubaanse schrijfster (1903 – 1977) van voornamelijk erotisch werk in een tijd dat respectabele vrouwen geacht werden zich te ontfermen over hun echtgenoten en niet over het schrijven van literatuur, laat staan erotische. Nin had een unieke stijl, schaamde zich nergens voor en koos bovendien voor een vrouwelijk perspectief. Tegenwoordig wordt ze gezien als een van de belangrijkste auteurs van (vrouwelijke) erotica, evenals een belangrijk feministe, al was dat geen etiket waar ze zelf gelukkig mee was.
Het meest bekend is Nin tegenwoordig om haar openhartige dagboeken. Dat is niet verwonderlijk want ze hield er naast haar huwelijk veel relaties op na, niet in de laatste plaats met haar eigen vader, en was voor lange tijd heimelijk met twee mannen getrouwd. Een aantal van haar geliefden waren of werden later zelf ook bekend, zoals Henry Miller en Gore Vidal.
Voor Anaïs Nin was erotiek geen zonde, maar een manier zichzelf te ontdekken en het leven te vieren. Dat komt goed naar voren in Op een zee van leugens. Het verhaal begint als Nins eerste huwelijk nog vers is en ze zich inspant een goede echtgenote te zijn. Dat valt niet mee. Anaïs wil schrijven en zit vol verhalen die ze delen wil, maar ze durft zich aanvankelijk niet te uiten want, zoals gezegd, zoiets werd niet gewaardeerd. Gelukkig blijft haar man, Hugh, erop hameren dat ze zich niet moet laten ringeloren. Hij houdt van haar creatieve kant, haar eigen wil en stimuleert haar om daar vooral iets mee te doen. Het is ook dankzij Hugh dat ze Henry Miller leert kennen. Tijdens hun gezamenlijke schrijfsessies vindt ze inspiratie en ontplooit ze haar talenten als schrijfster. Door hun geheime vrijpartijen ontdekt ze bovendien hoe belangrijk erotiek voor haar is, beseft ze dat polygamie haar gelukkig maakt en vindt ze gaandeweg een manier om dit een plek te geven in haar leven.
Naarmate Nin uit haar cocon van brave echtgenote kruipt, groeit haar zelfbewustzijn. Haar onbevangenheid stelt haar in staat persoonlijke, onconventionele keuzes te maken en dat maakt haar oprecht, sympathiek, sterk en aantrekkelijk. Dat ontgaat ook de mannen om haar heen niet. Regelmatig begint een relatie doordat een van hen zich aan Nin opdringt. Als moderne lezer vraag je je onwillekeurig af in hoeverre ze op die momenten nog haar eigen weg volgt, vooral als het haar eigen vader betreft, maar zelf is ze daar in alle gevallen van overtuigd. Bischoff weet dit begrijpelijk en geloofwaardig te maken, mede door te refereren aan de tijdgeest, en dat is knap.
Léonie 
Bischoff heeft aan de verleiding weerstaan om Nins leven al te uitgebreid uit de doeken te doen. Gelukkig maar, want legio zijn de biografieën die stranden in stuurloos doormodderen. Anaïs Nin stopt op het moment dat Nin zichzelf voor het eerst onomwonden schrijfster durft te noemen en tevreden is met haar werk, haar erkenning, haar vrienden en haar leven. Hierdoor is Anaïs Nin. Op een zee van leugens een verhaal met een boodschap geworden. Een ode aan de ontluiking van een vrijgevochten geest, die dankzij het geloof in haar persoonlijke morele kompas haar individualiteit, creativiteit en seksualiteit wist te omarmen, ook al strookten deze niet altijd met de heersende moraal. Een ode bovendien die vandaag de dag, in een tijd waar sleetse rolpatronen en vooroordelen in toenemende mate onder vuur liggen en nopen tot zelfreflectie en herijking, actueler is dan ooit.
Eigenlijk leent Anaïs Nin zich uitstekend om een publiek buiten de stripwinkel aan te spreken. Wat dat betreft is het jammer dat dit boek verschijnt bij uitgeverij Casterman, onderdeel van Ballon Media. Gezien de beperkte interesse van deze uitgeversgroep voor de Nederlandse boekhandel en het algemene publiek, zal een groot deel van de potentiële lezers dit boek nooit onder ogen krijgen. Dat is een gemiste kans want Anaïs Nin. Op een zee van leugens is een wervelende en innemende ambassadeur van het beeldverhaal.
Léonie Bischoff – Anaïs Nin. Op een zee van leugens. Casterman. 192 pag. kleur, hardcover. € 32,95
