In de strips van Aimée de Jongh staat altijd de karakterontwikkeling van haar personages centraal. Ze vertelt over mensen die ondanks tegenslag het beste proberen te maken van hun leven. Waar andere auteurs die over dat thema schrijven zich nog wel eens verliezen in saaie pagina’s vol zwijgende hoofden die zogenaamd veelzeggend in de verte staren, verstaat De Jongh de kunst om gewoon een goed verhaal te vertellen vol vaart waarin de karakterontwikkeling bijna terloops wordt benadrukt door de actie van haar personages.
Die aanpak hanteerde ze in haar debuut De terugkeer van de wespendief, in Taxi! en nu ook in haar nieuwe album Dagen van zand. Het speelt zich af in de Amerikaanse staat Oklahoma in 1937. Een periode waarin dat gedeelte van de Verenigde Staten werd geplaagd door extreme droogte en die bekend staat als de Dust Bowl. De combinatie van het regentekort met jarenlang gebruik van verkeerde landbouwmethodes (te intensief gebruik van de grond waarbij het prairiegras was verdwenen dat de bovenste zandlaag bijeen hield) zorgden voor angstaanjagende zandstormen die een enorm gebied jarenlang onleefbaar maakte. Het zorgde voor een massale volksverhuizing van honderdduizenden boeren die al hun bezit moesten achterlaten en straatarm naar vooral Californië trokken in de hoop daar werk te vinden.
In het boek wordt de jonge fotograaf John Clark vanuit Washington naar Oklahoma gestuurd om de ontberingen van de boeren in het gebied vast te leggen. Eenmaal daar raakt hij zo onder de indruk van wat hij ziet, dat hij begint te twijfelen of hij wel in staat is die ellende te vangen op camera.
De Jongh leeft zich grafisch uit in Dagen van zand. De pagina’s waarop zij de zandstormen weergeeft, zijn net zo benauwend als een zandstorm echt kan zijn. De stoflongen die veel personages oplopen, maakt ze bijna pijnlijk voelbaar voor de lezer die bij het omslaan van de pagina’s af en toe naar adem moet happen. En dat is knap. Enige puntje van kritiek is de iets te larmoyante openingsscène waarin Clark zich bij een gedolven graf afvraagt hoe hij daar verzeild is geraakt. Maar die melodramatische toon laat ze al snel weer los.
Hoewel Dagen van zand een fictief verhaal is, is het wel gebaseerd op ware gebeurtenissen. Net als in De Jonghs album was er in de jaren ’30 ook echt een overheidsinstantie in de VS die fotografen naar de Dust Bowl stuurde in de hoop dat er zo meer hulp op gang kwam voor de arme boeren. Veel van de beroemde foto’s die destijds zijn gemaakt, zijn ook opgenomen in het dossier achterin De Jonghs album en hier en daar ook verwerkt in haar verhaal.
De Dust Bowl inspireerde al veel kunstenaars. John Steinbeck schreef zijn beroemde roman De druiven der gramschap over de ellende van de landarbeiders. Bruce Springsteen maakte het album The ghost of Tom Joad. En ook de film Interstellar van Christopher Nolan is deels geïnspireerd op wat er destijds in de VS gebeurde. En nu voegt Aiméé de Jongh zich in dat rijtje. Voorwaar geen slecht rijtje om in te staan. Maar ze misstaat er niet, want Dagen van zand is een overtuigend album geworden.
Aimée de Jongh – Dagen van zand. Scratch Books. 288 pagina’s, harde kaft. € 29,90
