spaans-rood-header
Strips

Spaans rood maakt indruk dankzij Hulsings genuanceerde tekeningen en gelaagde verhaal

Spaans-Rood-Milan-HulsingHet gebeurt me regelmatig dat ik een stripboek maar één keer lees. Dan snap ik het verhaal en hoef ik alleen de mooie plaatjes te bekijken. Plaatjes ontsnappen aan woorden, blijven enigmatisch, blijven de zintuigen prikkelen. Een verhaal kan dat ook, maar vaak genoeg is het bij één lezing voldoende. Een verhaal schrijven dat blijft prikkelen, dat aan het volledige begrip blijft ontsnappen, dat, om het zo te zeggen, de zintuigen van het hoofd blijft prikkelen, is een stuk zeldzamer. Zowel in de gewone literatuur als in de stripwereld. Een strak opgezet avontuur kan dat opvangen. Dan blijf je buiten je macht steeds weer dezelfde stappen volgen omdat je adrenaline steeds weer wordt gestimuleerd. Bij het ontbreken van zo’n scherp plot wordt het ingewikkelder om herlezing te stimuleren.

Het eigenlijke verhaal van Spaans Rood is bedrieglijk eenvoudig. Het meisje Naomi – ons bekend van Hulsings vorige boek De Smokkelaar – bespiedt in de haven van St. Barnabas arriverende reizigers en schrijft verhalen over hen die ze aan haar vriendin Katja vertelt. Elk van deze verhalen opent hele nieuwe werelden. Zo is daar de succesvolle columnist Safar die zijn inspiratie vindt in de Mexicaanse B-films waarvoor Angelo de scenario’s schrijft. Een ander verhaal gaat over ‘het dichtertje’. In de haven van St. Barnabas biedt hij tien dollar voor iedereen die een bedrukte pagina van het aanspoelende papier vindt. In de hoop dat er een vertaling van zijn dichtbundel – waar ook Spaans Rood in staat – tussen zit. Als Safar om onduidelijke redenen het eiland verlaat ziet Naomi iemand anders die haar inspireert, de Pakistaanse Mrs. Rania. Over haar dochter en witte vriendin (een spiegeling van Naomi en Katja, maar dan in een welvarend milieu) vertelt ze weer een ander verhaal.

Het eerste wat mij opvalt is dat Naomi de enige echte waarheid over Safar, Angelo, het Dichtertje en Mrs. Rania vertelt. Zij wordt op kunstige wijze tussen ons en de echte schrijver geplaatst waardoor een soort werkelijkheidsverhoging kan plaatsvinden. Waardoor we haar voor echter aannemen dan de mensen waarover ze praat. We vergeten zo steeds weer dat Milan Hulsing de verhalen kunstig in elkaar vlecht en geloven makkelijk dat Naomi een soort jong genie is. Zo wordt ons het zicht ontnomen op de eigenlijke levensverhalen. Wordt Safar echt blind door met zijn hoofd in het haardvuur te vallen? Wordt het Dichtertje echt gesaboteerd door de kwaadaardige oom van Katja? Heeft Mrs. Rania werkelijk een dochter die naar boekenstalletjes gaat om gewaagde lectuur te kopen? Wij denken van wel, maar het is Naomi die dat allemaal bij elkaar verzint.

Milan Hulsing: Spaans roodIeder door haar verzonnen personage, wordt op zijn/haar eigen manier geconfronteerd met de grenzen van de samenleving waarin hij/zij leeft. Zo ook Naomi zelf, die steeds moet nablijven omdat de lerares gefascineerd is door haar verhalen. Een vrouw die door middel van Naomi’s verhalen haar eigen bestaan ontvlucht. Tegen het eind zegt Katja bij het weggaan tegen Naomi: “Wel verdorven blijven, hè?”, wat ons een idee geeft tegen welke muren deze jonge schrijver vaak zal opbotsen.

Overigens wordt de verhouding van deze twee eigenzinnige meiden – net als de verhouding tussen de andere karakters – prachtig geschetst in spaarzame dialogen. De heer Hulsing heeft een fijn gevoel voor gesprekken. Dat Naomi soms wat klinkt als een Franse filosoof met hoogdravende uitweidingen is haar dan ook makkelijk te vergeven. Het is 1964 en iedereen houdt van Marx, Sartre en de revolutie. Of gaat daar juist met volle kracht tegenin, zoals Katja’s oom Fuchs. Het is een door en door politieke wereld waarbij ieders kleinste mening en onschuldigste gedrag onder een vergrootglas wordt gelegd. Niet zo heel veel anders dan tegenwoordig, lijkt het. Alleen is Naomi een stuk pienterder en een betere beschouwer dan menige twitterati die de nieuwscyclus dagelijks opjaagt.

Milan Hulsing: Spaans roodIn dit spiegelpaleis van verhalen viel me van alles bij eerste lezing niet op. Er gebeurt meer, is meer actie en emotie in 101 pagina’s dan in menige serie van honderd delen, maar bij een tweede lezing kom ik erachter dat Safar en Angelo elkaars spiegelbeeld vormen, waarbij de ene plotseling blind wordt en de ander teveel ziet. Zulke verdekt opgestelde details smaken naar meer en maken dat ik nog een keer wil lezen, in de verwachting – nee, in de hoop! – meer dubbele lagen te ontdekken. Wat probeert de schrijver te vertellen met al die verwijzingen naar andere schrijvers, naar verdronken boeken en gestolen inspiratie?

De wereld van Naomi blijft uitnodigen tot herlezen. Niet alleen vanwege het verhaal dat zich steeds van een andere zijde laat zien, maar ook vanwege de tekeningen die schitteren van een donker soort materiaal. Op een mat papier dat Hulsings werk veel beter doet uitkomen dan het glanzende van De Smokkelaar vormen de inktvlekken en losse lijnen figuurtjes die uit het niets lijken op te duiken om zich steeds weer aan nadere inspectie te onttrekken. De kleuren verlopen van koud naar zwoel warm, proberen steeds aan de pagina’s en de zwarte lijnen te ontsnappen. Ze broeien in je hoofd tot je niets anders dan dat voelt, niet ziet, nee, voelt. Hier en daar wijkt de lijn voor een stuk aquarel dat etherische monsters en dieptes oproept die in de beste nachtmerries niet zouden misstaan. Wie had ooit gedacht dat Spaans rood zoveel nuances kon herbergen?

Milan Hulsing – Spaans rood (Scratch Books). 101 pag. hardcover. € 22,50