Over beproefde recepten gesproken: met het verschijnen van Het dode land, het afsluitende vijfde deel van de sf-cyclus Centaurus heeft het trio Leo, Rodolphe en Janjetov weer een verhaal afgerond over de ontdekking van een bijzondere planeet. En net als bij de vorige cycli is het opnieuw indrukwekkend en een tikje spijtig: mooi omdat het verhaal zo groots en meeslepend is, jammer omdat de zoveelste episode is in een groter geheel waar maar geen einde aan komt.
De Braziliaanse stripmaker Leo is al sinds 1994 bezig met een even bijzonder als omvangrijk sciencefiction oeuvre, waarin het voornamelijk draait om het exploreren van nieuwe werelden. Hij doet dat in wisselende samenstelling: tekende hij aanvankelijk de strips zelf, tegenwoordig schrijft de 76-jarige auteur vooral de verhalen die hij door anderen laat tekenen. In het geval van Centaurus is dat de Serviër Goran Janjetov.
Voor wie het werk van Leo niet kent, is Centaurus een perfecte cyclus om in te stappen, om meerdere redenen. Ten eerste is het verhaal keurig afgerond en geeft het bovendien een goed beeld van hoe het er in andere verhalen aan toe gaat, want dat is in wezen altijd hetzelfde. Om kort te gaan: in alle cycli, die spelen in de verre toekomst, draait het om de ontdekking van andere planeten om een nieuwe beschaving te kunnen opbouwen. Op die planeten blijken altijd uitdagende entiteiten of beestachtige monsters te zitten, die het de voormalige aardbewoners moeilijk maken. Ook belangrijk: de personages zijn afstammelingen van gewone aardbewoners van vroeger, zoals wij, maar een aantal van hen heeft bijzondere gaven ontwikkeld. Het gaat dus nadrukkelijk om gewone mensen, het is geen biedie-biedie-space-fantasie.
Ook in Centaurus is dat het geval, al is er meer aan de hand. De expeditie is ontregeld en vanwege een gebrek aan zuurstof is het ruimteschip genoodzaakt hoe dan ook een landing te maken op de planeet, die dan nog wordt onderzocht op levensvormen en wat al niet meer. Niet zoals het hoort, maar nood breekt wet. Deze snelle samenvatting doet het verhaal geen recht, maar het is vooral gedaan om niet te veel weg te geven: daarvoor haakt alles te slim en ingenieus in elkaar. Spoilers zijn dodelijk.
De lezer beleeft de ontdekkingstochten op de voet en wordt geconfronteerd met een hoop intrige. Stiekem gaat het om macht. Er zijn altijd krachten die de boel willen saboteren, in Centaurus zelfs vanuit een heel onverwachte hoek. Een ander vast gegeven in de cycli is de samenstelling van de expedities: die lijkt nooit van harte, of is ingegeven door belangen die de expeditie overstijgen.
In Centaurus is dat niet anders: het verhaal begint als de tweelingzusjes Joy en de blinde June en hun vriend Bram worden verzocht mee te gaan naar de planeet Vera. June is bovenbegaafd, ze kan indrukken van elders opvangen. Waarom uitgerekend deze drie mee worden genomen is niet meteen duidelijk, maar de toon is onmiddellijk gezet als er door hun aanwezigheid wrijving ontstaat bij de andere expeditieleden.
De wereld waarin zij leven heeft de vorm van een reuzencilinder die al meer dan 400 jaar door de kosmos glijdt, op weg naar Vera waar de bewoners zich uiteindelijk zullen vestigen. De expeditie met onder anderen June, Joy en Bram gaat naar die planeet, bij wijze van verkenningstocht. Maar niets is wat het lijkt en daar komt de groep op een niet onzachte manier achter.
Voor wie het idee heeft dat sciencefiction de boventoon voert, heeft het mis. Jazeker, er wordt met ruimteschepen gekoerst, er zijn laserwapens in omloop en veel heeft een tikje ouderwetse sf-feel, maar het gaat om gewone mensen die nog opvallend gewone wensen hebben: een nieuw leven beginnen. Het is vooral het ontdekken, het speuren wat het spannend maakt. Alles is onbekend, de flora en fauna zijn grotesk en angstaanjagend. Ergens lijkt het op een computerspel, waarin steeds opnieuw keuzes gemaakt moeten worden. Het ongewisse maakt het razend spannend.
Uiteindelijk duurde het vijf jaar voordat deze cyclus compleet in albumvorm verscheen. Dat is behoorlijk lang. Niet alleen voor de moderne mens, die alles volledig en meteen wil bingen, maar ook voor een stripliefhebber die nog de ouderwetse rust kan opbrengen en netjes wacht tot het hele verhaal verteld is. Juist omdat Centaurus leest als een trein en een onderbreking voelt alsof ze iets van je afpakken, valt er iets voor te zeggen om het tempo minstens te verdubbelen.
Centaurus en alle verhalen uit deze reeks zijn gemaakt om dóór te lezen. Ze hebben iets gehaast, je wil bij blijven in de zoektocht naar bewoonbare planeten en andere leefvormen. Letterlijk vanaf pagina 1 word je in het verhaal gezogen. Al die onderbrekingen zijn storend, laat staan het vooruitzicht om weer een jaar te moeten wachten op de volgende twintig procent van het verhaal. En eerlijk gezegd: 48 pagina’s per jaar, dat is nog geen een per week. Los van de agenda van Janjetov, beter verkopende strips zitten er in ieder geval niet in zijn portefeuille.
Misschien is het zelfs beter om helemaal geen seriële afleveringen meer uit te geven: gewoon meteen integraal. Het is niet raar om een dikke pil van 240 pagina’s te kopen en in één ruk uit te lezen. Dat is zoals het bedoeld is.
Zij die keurig wachten met lezen tot het verhaal volledig is verschenen, kunnen hun hart ophalen. Centaurus is, zeker in vergelijking met de losse cycli uit de Aldebaran-reeks van Leo, mooi compact en afgerond. Het verhaal heeft talloze spanningsbogen die perfect over de vijf delen zijn verdeeld; alleen al daarom is het aan te bevelen de hele cyclus in één keer te lezen.
En als dan alles achter de rug is en er heel bescheiden het woordje ‘einde’ onder aan de pagina staat, is het even net zo stil als in het heelal. Maar niet lang. Op het felblauwe schutblad staat in forse letters: Volgende bestemming Europa. Instappen vanaf najaar 2020 voor een nieuwe cyclus van vijf delen door Leo, Rodolphe en Janjetov. Zeker iets om naar uit te zien. Hoe het bevallen is, leest u over vijf jaar.
Leo, Rodolphe & Janjetov – Centaurus, cyclus van 5 delen. Silvester. 48 pagina’s per deel, € 8,95 per deel: 1. Het beloofde land, 2. Het vreemde land, 3. Het waanzinnige land, 4. Het angstaanjagende land en 5. Het dode land.
