Tobias Tak was als stripmaker niet bekend bij het grote publiek. Zijn fanschare bestond uit andere tekenaars en een kleine groep liefhebbers. Zijn Engelstalige werk was dan ook amper te verkrijgen. Twee jaar na zijn dood brengt uitgeverij Concerto alsnog het eerste volwaardige album van zijn hand in het Nederlands uit: De Droommaker.
Taks naam zal hiermee niet alsnog bekend worden bij het grote publiek. Daarvoor wijkt De Droommaker te veel af van alle gangbare wetten van het medium. Maar dat is wel onterecht, want wie zich openstelt wordt bij lezing van dit album ondergedompeld in een wereld die je daarna niet meer snel loslaat.
De Droommaker gaat over de onhandige tovenaar Gaboen die een magische klok koopt voor zijn liefje Slijntje. Hij vergeet de regel die de verkoper hem op het hart drukte: kijk uit als de klok zes uur slaat. Daardoor wordt een poort naar de droomwereld geopend. En de droomwezens die Gaboens huis binnenkomen, zijn niet bepaald vriendelijk. Uiteindelijk moet Slijntje proberen de problemen op te lossen.
De Droommaker is een kinderlijk verhaaltje. Maar het tekenwerk van Tak is allesbehalve toegankelijk. Verwacht geen vrolijke ronde vormen met Disney-achtige wezentjes. Taks surrealistische pentekeningen worden bevolkt door lopende planten, misvormde vogels en harige trollen. Tak gebruikt ook geen klassieke pagina-indeling met duidelijke kaders. De combinatie van het dromerige sprookjesscenario met het krasserig tekenwerk is aanvankelijk totaal vervreemdend. Maar het resultaat is uiteindelijk wel overtuigend.
Taks werk wijkt zó af van alles wat je als striplezer gewend bent, dat je wat moeite moet doen om mee te gaan in de wat naïeve vertelling. Maar wie eenmaal de cadans van Taks vertelling te pakken heeft, wordt beloond met een prachtig, dromerig universum waarin elke pagina weer een verrassing is. Vooral het hoofdstuk waarin Slijntje door allerlei bekende schilderijen van onder ander Jeroen Bosch en Dali en stills uit tekenfilms van Max Fleischer op zoek gaat naar een uitweg, toont Taks artistieke veelzijdigheid.
Zelf zei hij ooit liefhebber te zijn van het beroemde kinderboek Piet de Smeerpoets (Der Struwwelpeter) van Heinrich Hoffmann. Maar je kunt in Taks werk moeiteloos tientallen andere invloeden herkennen. Zijn stijl is met die van niemand anders te vergelijken. Zijn verhalen hebben iets van het naïef absurdisme uit de strips van Jim Woodring, maar ze ogen door de layout en de pentekeningen dan weer meer als de Valentina-strips van Guido Crepax. En dan nog is elke poging zijn werk te omschrijven mis.
Tak begon eind jaren ‘70 met het tekenen van strips en publiceerde in wat underground-bladen. Hij verkoos een carrière als danser en zanger om twintig jaar later toch de tekenpen weer op te pakken. Er verschenen twee Engelstalige bundels van zijn werk: Upside Down (Top Shelf, 2003) en Gaboon’s Daymare (Alternative Press, 2011) en een paar jaar geleden bracht uitgeverij Scratch een bundel gedichten van Garcia Lorca uit die door Tak waren geïllustreerd. In dit kleine oeuvre is De Droommaker met afstand zijn meest voldragen werk. Helaas heeft de in januari 2020 overleden Tak het verschijnen van dit eerste echte album in zijn moedertaal niet meer kunnen meemaken. Net als alle lof die hij postuum alsnog zal krijgen voor dit werk.
Tobias Tak – De Droommaker. Concerto Books. 152 pagina’s. harde kaft. € 29,99
