Vijftig. Een hele leeftijd. En als je vijftig wordt in het jaar waarin je beide ouders overlijden, je kinderen van je weg lijken te drijven, je eerlijk gezegd niet weet of je nog steeds een huwelijk hebt, je vrienden je per mail laten weten dat ze het te druk hebben en je ook nog eens zojuist bent ontslagen, dan kan het gebeuren dat je je gaat afvragen of het allemaal nog wel zin heeft. Het overkomt Yvan. Hij bivakkeert tijdelijk in zijn eentje in een groot huis van twee goede vrienden. Het staat bovenop een heuvel, middenin de Jura. En het sneeuwt. Alles is sprookjesachtig wit. Yvan denkt even niet aan de toekomst. Omgeven door dozen met spullen van zijn ouders, van zijn kinderen en die van hemzelf en zijn vrouw, is hij vooral bezig met het verwerken van zijn verleden en met het in het reine komen met het heden. Als hij daar even genoeg van heeft, maakt hij wandelingen door de sneeuw. Maar hoewel Yvan dacht dat hij de tijd had tot zichzelf te komen, wordt hij juist hier en nu geconfronteerd met hoe het leven altijd maar doordendert, hoe zelfs de grootste rebel vroeg of laat gegijzeld wordt door de sleur en hoe de keuzes die je maakt je altijd weer inhalen.
Luchtwegen is het nieuwe boek van Étienne Davodeau, één van de meest productieve stripmakers die er in Frankrijk rondlopen. Van de meer dan vijftig albums waar hij aan gewerkt heeft, zijn er hier tien verschenen. De bekendste zijn De val en De onwetenden. Aan zijn debuut, de reeks De vrienden van Saltiel, viel al af te lezen dat hij niet de meeste begenadigde tekenaar was, hij moest ervoor werken. Maar hij deed dat wel met veel overgave, inventiviteit en lef. En belangrijker nog… hij had iets te vertellen. En dat heeft hij nog steeds. Davodeaus verhalen zitten niet alleen gedegen in elkaar, maar bevatten ook altijd de urgentie waardoor een boek meer wordt dan de som der delen. Dat maakte bijvoorbeeld van De onwetenden een klassieker. Zijn tekenstijl wierp al snel het imago van onbeholpenheid af. Al in De stroman, zijn vierde album, besloot hij losser te gaan werken en maakte hij van zijn beperking een charme.
Dit boek is een goed voorbeeld van wat de verhalen van Davodeau zo aangenaam maakt: het gaat over grote momenten in doorsnee levens, wordt goed verteld, gebracht met veel humor, soms een beetje wrang, voorzien van verrassende wendingen op onverwachte momenten en is uitgevoerd in een prettige tekenstijl, met af en toe een mooie plaat tussendoor. Davodeau is ook sterk in karakterstudies. Zijn personages zijn altijd van vlees en bloed, met fouten en zwakheden, maar ook veerkracht en inventiviteit en altijd weten ze te boeien en te verrassen. Luchtwegen lijkt in veel opzichten op Lulu, Davodeaus tweeluik dat in 2018 verscheen bij Microbe. Maar waar Lulu er na een dagje strand voor kiest niet terug te keren naar huis en een tijd alleen te zijn om na te denken over haar leven, daar wordt Yvan er min of meer toe gedwongen.
Luchtwegen is zo’n verhaal waarin ogenschijnlijk weinig gebeurt, maar stiekem toch heel veel. Als Yvan dankzij zijn tijdelijke isolement doorkrijgt hoezeer het leven altijd maar doordendert en uiteindelijk bij iedereen in een sleur verzeild raakt, noopt het hem tot reflecteren op zijn eigen leven en het leven in het algemeen. De terloopsheid waarmee Yvan tot inzichten komt en mijmert over hoe kleine dingen grote betekenis kunnen hebben, vindt een mooie metafoor in de pagina’s met foto’s van huishoudelijke voorwerpen. Luchtwegen is namelijk geïnspireerd op een periode uit het leven van co-scenarist Christophe Hermenier. Yvan is zijn alter ego. Hermenier maakte foto’s van alle spullen van zijn ouders, voor hij ze verkocht. Die foto’s vinden we terug in het boek. Het zijn alledaagse prullen, zonder uitzondering van weinig waarde. Maar door ze een voor een te fotograferen, uitgestald op een azuurblauwe ondergrond, worden het bijzondere objecten. Vooral als Yvan de verhalen vertelt die eraan vastkleven. Zo leren we wijlen de ouders van Hermenier/Yvan een klein beetje kennen.
Een speciale vermelding verdient de lettering door Studio Peter de Raaf. Sommige gefotografeerde voorwerpen bevatten een opschrift. Alle leesbare opschriften werden vertaald. En dan niet door de tekst in een Helvetica plat op de foto te plakken, maar door een passend lettertype te kiezen en net zolang te Photoshoppen tot het niet van echt te onderscheiden is. Ik ga er vanuit dat voor deze extra inspanning niet betaald is, daarvoor is zo’n precisiewerkje te duur. Hulde dus voor de letteraar, die dit boek blijkbaar te mooi vond voor een liefdeloze behandeling.
Étienne Davodeau, Joub & Christophe Hermenier – Luchtwegen – Concerto Books. 110 pag. hardcover. kleur. € 26,99
