In voormalig kamp Westerbork is nog de hele zomer de tentoonstelling Het onvoorstelbare verbeeld te zien. Tien striptekenaars werd gevraagd een kort verhaal te maken over de Holocaust waarbij zij konden putten uit eindeloze archieven met persoonlijke verhalen. Verhalen die nog lang niet allemaal verteld zijn, zo blijkt.
De bijdragen zijn ook gebundeld in een gelijknamig album. Nu leveren verhalenbundels waarbij de auteurs gevraagd worden iets te doen rond een bepaald thema sporadisch bijzondere strips op. De auteurs hebben beperkte ruimte en vaak ook beperkte tijd waarin ze iets moeten verzinnen. Het levert zelden verhalen op waarbij de auteurs op zoek gaan naar bijzondere manieren om hun boodschap te verbeelden. 
Het onvoorstelbare verbeeld is daarop geen uitzondering. De tien bijdragen zijn vooral informatieve strips. Maar de beschreven gebeurtenissen zijn zó bijzonder, dat ook op het oog simpele strips boeiend worden.
Neem het verhaal dat Sterric (bekend van De vloek van rood) maakte over Karl Gorath, die door de nazi’s werd gedeporteerd naar concentratiekamp Neuengamme, na te zijn veroordeeld om zijn homoseksualiteit. Hij overleefde meerdere horrorkampen, maar werd na de oorlog door dezelfde rechter als in de oorlog veroordeeld tot vijf jaar cel om zijn seksuele voorkeur. Onvoorstelbaar inderdaad.
Of neem het relaas dat de Duitse Jennifer Daniel optekende over de Joodse Holocaustoverlevende Lex van Weren die na de oorlog een bezoek brengt aan Albert Konrad Gemmeker. Gemmeker was de voormalig kampcommandant van Westerbork die slechts een paar jaar cel kreeg, waarna hij een sigarenwinkel opende in Düsseldorf.
Of de kille brief met aanbevelingen die de fabrikant van mobiele gaskamers stuurde naar het opperbevel om de moordmachines effectiever te maken die Guido van Driel (bekend van klassiekers als Toen we van de Duitsers verloren) integraal verwerkte in een strip. De combinatie van de alledaagse plaatjes van soldaten op weg met een vrachtwagen in combinatie met de tekst bezorgt je koude rillingen.
Het onvoorstelbare verbeeld bewijst dat verhalen over de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog nooit gedateerd raken. Het dossier dat is toegevoegd aan het album is geschreven door NIOD-medewerker Kees Ribbens en handelt over hoe de oorlog door de jaren heen door stripmakers is uitgebeeld.
Bijzondere aandacht daarbij is er voor een pagina van de Oostenrijks-Hongaarse tekenaar August Froehlich die begin 1945 in zes plaatjes de verschrikkingen van de Holocaust verbeelde in een pamflet getiteld Nazi Death Parade. Het toont de moord op de joodse gevangenen in het Zuid-Poolse Majdanek, het eerst grote concentratiekamp dat werd bevrijd. 
Froehlichs pamflet was gebaseerd op ooggetuigenverslagen die een Russische journalist had opgetekend en was onderdeel van een grotere propagandacampagne van de Amerikaanse overheid om de deelname aan de oorlog in Europa aan de Amerikaanse burger te verantwoorden. Nadat Ribbens die pagina enkele jaren terug opdook, ontstond mede het idee voor deze expositie en bijbehorend album.
De expositie is vanaf eind september te zien in Kazerne Dossin in België. Begin december 2024 reist de tentoonstelling door naar Gedenkstätte Neuengamme in Duitsland.
Diverse auteurs – Het onvoorstelbare verbeeld. Uitgeverij Scratch. 128 pagina’s hardcover. € 27,50
Hieronder vind je een impressie van de expositie in voormalig kamp Westerbork. De foto’s zijn van Sake Elzinga.
