Kies vijf boeken die je goed vindt en die je gevormd, beïnvloed of geïnspireerd hebben als stripmaker. Die vraag stelden we aan niet zomaar een aantal stripmakers: wij kozen voor striptekenaars die we tegenkwamen op de Nieuwe Garde stripmarkt, bij de presentatie van Dit lichaam van ons in Haarlem en op plekken waar veel jonge makers zijn. Met het idee dat dat vast spannende lijstjes oplevert. In de negende en laatste aflevering van deze zomerserie:
Sterric
1 Hayao Miyazaki – Nausicaä of the valley of the wind (Viz)
We kennen hem allemaal: de cynische, kettingrokende, pacifistische animatieregisseur Hayao Miyazaki, bekend van zijn animatiestudio Studio Ghibli. In zijn oeuvre van films regisseerde hij menig film vol nostalgie, sprookjesachtige fantasie, en sterke ondertonen van kritiek op menselijk geweld. Maar niet iedereen is even bekend met zijn werk vóór Studio Ghibli. Miyazaki heeft namelijk één stripreeks getekend voordat hij fulltime animatiefilms ging maken. En wanneer je deze strip leest, wordt het snel duidelijk dat het echt een groot verlies is dat Miyazaki een animatieregisseur is geworden.
Nausicaä is de manga die ik kan aanraden voor een generatie van stripliefhebbers die niet zijn opgegroeid met manga. Deze serie komt namelijk uit de jaren 80 en heeft veel gemeen met de actie avonturen strips uit die periode en kan dus een makkelijke instap zijn om eens een strip uit Japan te proberen. Miyazaki citeert onder andere Moebius als één van zijn inspiraties voor deze strip, en dat voel je. Nu heb je grappig genoeg supergetalenteerde moderne striptekenaars zoals Linnea Sterte die Moebius en Miyazaki citeren als hun grootste inspiraties, dus zo zie je hoe deze werken invloed blijven hebben.
Nausicaä is een masterclass in fantasiewerelden bouwen, terwijl het ook een harde filosofische kern bewaakt die Miyazaki geen moment uit het oog verliest. Deze stripreeks gaat namelijk over de verschrikkingen van de oorlog en hoe de mensheid zichzelf nog eerder vernietigd dan dat het op kan houden met vechten.
Wat heel bijzonder is aan dit verhaal is dat Miyazaki je eerst aan de hand mee neemt door de verschikkingen van de oorlog. Daarna naait hij je een oor aan door je te overtuigen om sympathie te voelen voor hen die de aarde actief aan het vernietigen zijn. Het narratief dat vaak wordt gebruikt tijdens oorlog is: “als jij de vijand niet eerst dood, zal hij jou doden, dus oorlog is noodzakelijk.” Nausicaä heeft een antwoord voor dit dilemma, en als je benieuwd bent welk Miyazaki antwoord voor dit eeuwenoude dilemma heeft gevonden, kan ik je alleen aanraden om deze strip te lezen.
2 Alan Moore & Dave Gibbons – Watchmen (DC comics)
Watchmen is een klassieke Amerikaanse strip die vaak bovenaan de lijstjes van beste superheldenstrips staat. En die plek is zeer verdiend, ook al zou ik wel zeggen dat Watchmen nauwelijks een superheldenstrip is. Het is een cynische strip over oorlog. Net zoals Nausicaä is deze strip in de periode van de Koude Oorlog geschreven, waardoor delen van het verhaal dezelfde vraagstellingen hebben. Alleen is de uitkomst compleet anders. Zo is het een interessant contrast, waarbij Watchmen een uitgesproken cynische positie inneemt.
In Watchmen verkent Moore de rol die het icoon van de Amerikaanse superheld zou hebben in de ‘huidige’ maatschappij van de Koude Oorlog. Wat zou hun rol in een conflict zoals de Vietnamoorlog zijn? En hoe stop je zoiets als de dreiging van de nucleaire oorlog als superheld? Vergelijkbaar met de cynische blik in de comic The Boys, over hoe sociale media en de consumentenmaatschappij een grote rol speelt bij de superhelden van nu, zo zie je hoe in Watchmen een soortgelijk maatschappelijk relevant vraagstuk van de jaren tachtig verkend wordt. De invloed van Watchmen in allerlei nieuwe comics en strips is absoluut niet te missen.
Het tekenwerk van Dave Gibbons is een fantastisch voorbeeld van striptekenkunst. Hij gebruikt het klassieke 3×3 raster zeer effectief, past een paar heel bijzondere trucs met tijd toe en maakt bijzondere scenes met spiegelende verhaalelementen, thema’s en karakters die het verhaal helpen te verkennen.
3 Kerascoët & Hubert – Beeldschoon (Hum!)
Beeldschoon is absoluut mijn favoriete sprookje. Het is alleen een sprookje dat je misschien beter niet met je kinderen kan lezen. Beeldschoon is een fantastisch uitgebreid verhaal dat inspiratie haalt uit oud Europese sprookjes en mythes.
Het viswijf Sardine doet een wens bij de fee Mab om beeldschoon te worden. Helaas heeft de magie van Mab altijd een duister randje, en Sardine wordt zo magisch mooi dat elke man haar moet begeren. Koninkrijken vallen en herrijzen onder haar magische schoonheid. Soms is ze het slachtoffer en soms is zij het kwaad in het verhaal. Een heerlijk genuanceerd verhaal met het mooie- maar ook zeker humoristische tekenwerk van het duo Kerascoët.
Ik kan iedereen aanraden om minstens één album te lezen van Kerascoët. Er zijn weinig tekenaars die naar mijn mening zo gedoseerd zoveel horror brengen als dit duo. Hun werk is vol felle kleuren en lieve vormen, en een goed voorbeeld van hoe juist het contrast tussen beeld en verhaal elkaar kunnen versterken. Ik vind hun werk heel inspirerend met hoeveel ze weten te bereiken met juist zo weinig.
4 Inio Asano – Goodnight Punpun (VIME)
Goodnight Punpun is een strip die je echt beter kan ervaren dan dat iemand hem probeert samen te vatten. Toch zal ik hier mijn best doen. Het verhaal is tragisch, nostalgisch en heel nihilistisch. Goodnight Punpun is een verhaal in een stijl die ongekend is. Het verhaal volgt het leven van Punpun van kindertijd tot jongvolwassen. Hij heeft last van chronische depressie net zoals de rest van zijn familie. Het verhaal wordt verteld alsof je Punpun altijd van een afstandje waarneemt, waardoor je het gevoel krijgt dat jij als lezer samen met Punpun gedissocieerd wordt van zijn leven.
Gooi in deze mix allerlei surrealistische ervaringen, manifestaties van de auteur als God, en Punpun wordt een heel bijzondere leeservaring. Inio Asano maakt er een kunst van hoe hij de innerlijke gevoelens van Punpun met abstracte tekeningen en absurdistische situaties uitbeeldt, iets wat uitzonderlijk moeilijk is in het stripmedium. Punpun is tragisch en verdrietig, maar zeker de moeite waard als je aan de hand wil worden genomen voor een emotionele ervaring die weinig andere strips brengen.
5 David Mazzucchelli – Asterios Polyp (Oog & Blik / Bezige Bij)
Asterios Polyp is een strip die blijft verbazen, een echte titel voor de stripmaker. Asterios Polyp is voor mij een meesterwerk van lay-out en stijlkeuzes. Het is een ontzettend technisch boek dat tot in elk kader en strookje lijkt uitgedacht. Geen woord lijkt te veel, geen pagina voelt verwarrend ondanks de vervreemdende lay-outs.
Raar genoeg is Polyp te vergelijken met Punpun. Niet in stijl, maar wel in hoe de illustraties gebruikt worden om de menselijke staat van het zijn te verkennen. Polyp vindt betekenis in de kleine menselijke interacties en de connecties die we bouwen, en weet met slimme lay-outs en scherpe fragmenten een volledig beeld te tonen van het leven dat Polyp voor zichzelf heeft opgetrokken. Soms teder of wijs, maar altijd een visueel spektakel met meesterlijk teken- en schrijfwerk van David Mazzucchelli.
Het verhaal volgt Asterios Polyp, een conceptuele architect die op een roadtrip gaat na dat zijn appartement is afgebrand. Door de loop van zijn reis ontdekken we aspecten van zijn scheiding en hoe zijn ex-vrouw diepte gaf aan zijn structurele bestaan. Daarnaast verkennen we zijn gevoelens rondom zijn bejaarde ouders, de recente dood van zijn vader en een hoop andere aspecten van zijn leven die hem hebben gebracht naar dit moment.
