De Noor John Arne Sæterøy, beter bekend onder zijn pseudoniem Jason, timmert al zo’n dertig jaar aan de weg met zijn bizarre verhalen vol antropomorfe dieren als ‘acteurs’. Het woord acteurs is niet toevallig gekozen, want zo beziet Jason zijn personages. In al zijn boeken komen dezelfde figuren terug. Alleen spelen ze telkens andere rollen.
Ooit vertelde hij daarover in een interview dat hij zijn strips beschouwt als een vorm van film op papier en dat een regisseur als John Ford ook voortdurend dezelfde acteurs gebruikte voor zijn westerns. ,,Het geeft mijn oeuvre samenhang zonder dat alle afzonderlijke albums inhoudelijk iets met elkaar te maken hebben’’, zei hij.
Films zijn ook een grote inspiratiebron voor Jason die zijn verhalen vaak vrij associërend op papier zet. Dat leidt tot veel spitsvondige wendingen en de nodige humor.
Ook in zijn nieuwe verhalenbundel Death in Trieste komen weer de nodige personages terug die de liefhebbers van zijn werk kennen uit eerdere albums. Neem bijvoorbeeld de eeuwenoude musketier Athos uit zijn album The last musketeer dat alweer 25 jaar geleden uitkwam bij zijn vaste uitgever Fantagraphics. En ook in deze drie nieuwe verhalen zitten weer de nodige verwijzingen naar allerhande films zoals we dat van eerder werk van Jason gewend zijn.
Het titelverhaal Death in Trieste speelt zich af in 1925 in Berlijn, waar David Bowie als tijdreiziger terecht is gekomen. Tegen de achtergrond van het opkomende fascisme spelen dadaïstische dichters met het idee van de logica, wordt Marlene Dietrich verliefd op Bowie en spookt Nosferatu over de daken van de Duitse hoofdstad. En dan is er nog de schedel van Raspoetin die voorspelt wat voor gruwelen de wereld te wachten zal staan met de opkomst van het nazisme. Het verhaal eindigt (let op: spoileralert) wanneer de schedel opduikt in Triëst, de stad waar niet veel later de fascistische leider Benito Mussolini zijn anti-joodse wetten zou afkondigen. Bijzonder subtiel schetst Jason zo een wereld waarin een lange stoet bonte personages zonder het te beseffen het einde van een tijdperk viert alvorens Europa door een golf van haat, oorlog en dood zal worden overspoeld.
Het verhaal The Magritte Affair is een stuk simpeler en daardoor ook het minst interessant in deze bundel. Plots worden er in huizen replica’s van Magritte-schilderijen opgehangen en beginnen allerlei mensen zich te kleden zoals de beroemde Belgische surrealistische schilder met bolhoed. Twee agenten ontdekken een complot, wat tot een wat kluchtige ontknoping leidt. Maar het verhaal Sweet Dreams daarentegen is weer Jason op zijn best. 
In een wereld waarin allerlei new wave-muzikanten uit het begin van de jaren ‘80 een soort X Men-gemeenschap vormen, dreigt een reusachtige komeet de aarde te vernietigen. Superhelden als de Eurythmics, Ultravox en Bono van U2 proberen wanhopig het kwaad te bestrijden.
De eigenzinnige boeken van Jason vinden nu al decennia hun weg naar een vaste schare liefhebbers. Dat zijn werk dat aanvankelijk in de underground scene verscheen al snel werd opgepakt door de Amerikaanse uitgeverij Fantagraphics en ook nog een relatief succes kent, is eigenlijk net zo onwaarschijnlijk als veel van Jasons hersenspinsels. Maar terecht is het wel. Jasons werk is volkomen origineel en met dat van geen enkele andere auteur te vergelijken. Hij leverde pareltjes af als Almost Silent, The Left Bank Gang, The Iron Wagon en I killed Adolf Hitler.
Voor wie zijn inmiddels best omvangrijke oeuvre nog niet kent, is Death in Trieste een prima introductie. Maar wees gewaarschuwd: voor je het weet raak je verslaafd aan Jasons verknipte wereldbeeld en wil je nog veel meer albums van zijn hand aanschaffen.
Jason – Death in Trieste. Fantagraphics. 176 pagina’s. hardcover. $ 24,99 (import).
